Dünyada Soğuk Savaş döneminin sona ermesinin ardından yaşanan gelişmeler altı federe cumhuriyetten oluşan Yugoslavya’nın da dağılmasına neden oldu. Yugoslavya’yı meydana getiren cumhuriyetlerden biri olan Bosna, 1992 yılının Şubat ayında yapılan bir referandumun ardından bağımsızlığını ilan etti. Ancak Bosna’nın bağımsızlık kararını tanımayan Sırplar, Saraybosna’yı kuşatma altına alarak 3,5 yıl süren Bosna Savaşı’nı başlattılar.

1995’in Temmuz ayında Srebrenitsa’da Sırplar tarafından 2. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da yaşanan en büyük soykırım gerçekleştirildi. Sırp kuvvetleri Srebrenitsa’da beş gün içinde 8.372 Boşnak’ı öldürdü, yüzlerce kadına ve küçük yaştaki kız çocuğuna tecavüz etti. Bir gün içerisinde 20 binin üzerinde Boşnak Srebrenitsa’dan zorla çıkarıldı.

1992-95 yılları arasında sistematik olarak yürütülen büyük çaplı bir etnik temizliğe maruz kalan Bosna’nın doğu yakasında, tüm dünyanın gözleri önünde, Sırp kuvvetleri Boşnaklara karşı her türlü savaş suçunu işledi.

BM’NİN İHANETİ

[caption id="attachment_66322" align="alignnone" width="702"] Potoçari Anıt Mezarlığı (Bosna Hersek)[/caption]

Sırp saldırılarından kaçan binlerce Boşnak, BM tarafından “güvenli bölge” ilan edilen ve 400 Hollandalı barış gücü askeri tarafından korunan Srebrenitsa’ya sığındı. Sığınmacılardan yaklaşık 25 bini, barış gücü askerlerince Srebrenitsa’ya birkaç km. mesafedeki Potaçari’de bulunan bir akü fabrikasına yerleştirildi. Fabrikadaki savunmasız binlerce Boşnak, Hollandalı askerlerce 11 Temmuz 1995’te Ratko Miladiç, nam-ı diğer “Sırp Kasabı”, komutasındaki Sırp askerlerine teslim edildi. Askerler 12 yaş üstü tüm erkekleri bir yana, kadınları da diğer yana ayırdılar. Kadınlara tecavüz edildi, erkekler ise kamyon ve otobüslere doldurularak ölüme götürüldü.

Srebrenitsa’daki kıyımdan Tuzla’ya kaçmaya çalışan 12 bini aşkın Boşnak, dağlık güzergâh üzerinde pusu kuran keskin nişancı Sırp askerleri tarafından âdeta tek tek avlandı. Dağlardaki bu zorlu kaçış yolundan yaklaşık 3 bin kişi sağ olarak Tuzla’ya ulaşabildi. Srebrenitsa’dan Tuzla’ya uzanan yolda 10 gün içerisinde 10 binden fazla kişi katledildi.

BOSNA ZAFERİ NASIL KAZANILDI?

1990'da yapılan seçimleri kazanarak Bosna-Hersek’in ilk cumhurbaşkanı seçilen Aliya İzzetbegoviç, Bosna Savaşı'nda halkı yalnız bırakmadı. Aliya İzzetbegoviç, Saraybosna’nın Sırp kuvvetler tarafından kuşatılması sonucu kente yiyecek, ilaç, silah sokmak amacıyla Kurtuluş Tüneli inşâ ettirdi. Tünel, kuşatma altındaki Saraybosna'nın dış dünyaya açılan tek kapısıydı. Tünel sayesinde 300 bin insan hayatta kaldı. 

Aliya İzzetbegoviç 4 yıl süren bu vahşi savaşta halkının liderliğini büyük bir cesaretle, azimle yürüttü. Saraybosna bombalanırken burayı terk etmedi. Askerleri ile beraber siperde bulundu, sığınaklarda yaşadı. Ordunun başında cephede mücadele etti. Bir taraftan da barışın mücadelesini vererek diplomatik ilişkileri yürüttü.

BOSNA HERSEK’İN ÖZGÜRLÜĞÜNE KAVUŞMASI

1995 yılında Amerika’da imzaladığı Dayton antlaşması ile ülkesinin yaşadığı vahşi işgali sonlandırdı. Bosna halkı yaklaşık 200 bin şehidin ardından özgürlüğüne böylece kavuştu.

BOSNA SAVAŞI’NIN BİLANÇOSU

Bosna’da 3,5 yıl devam eden savaşta 312 bin kişi hayatını kaybetti. 2 milyon kişi evini terk etmek zorunda kaldı. 27.734 kişi resmî kayıtlara kayıp olarak geçti.

[caption id="attachment_66323" align="alignnone" width="702"] Srebrenitsa Soykırımı'ndan kalma toplu mezar[/caption]

Toplu Mezarları Araştırma Enstitüsü’nün 18 yıldır sürdürdüğü çalışmalarda 20 bin kayıp şehidin cesedine ulaşıldı, bunlardan yaklaşık 18 bin kişinin kimliği belirlendi. Toplu mezarlarda bulunan cesetlerin çoğu parçalandığı ve yakıldığı için kimlik tespit çalışmaları zorlukla sürdürülüyor.

Bosna-Hersek Kayıpları Arama Enstitüsü verilerine göre, 1995’den bu yana ülke genelinde 500’den fazla toplu, 5 binin üzerinde müstakil mezar bulundu. Kimlikleri tespit edilen kurbanlar, her yıl 11 Temmuz günü düzenlenen törenle toprağa Srebrenitsa’da toprağa veriliyor.

SREBRENİTSA SOYKIRIMDIR

Srebrenitsa Soykırımı, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa'da gerçekleşmiş en büyük ve hukuksal olarak ilk kez belgelenen soykırımdır.

ÇOCUKLARI KÜÇÜK KURŞUNLA ÖLDÜRÜRLER DEĞİL Mİ ANNE?

Küçük bir çocuğun söylediği “Çocukları küçük kurşunla öldürürler değil mi anne?” sözü Srebrenitsa vahşetini gözler önüne seren bir sözdür.

SREBRENİTSA ÖLÜM ÇİÇEKLERİ VE MAVİ KELEBEKLER (Srebrenitsa Çiçeği)

Bir şehidin nişanesi çiçektir Bosna’da… Bosnalı şehitleri bilinmez mezarlara istim eden Sırp canilerin planı Allah’ın lütfu keremiyle bir bir ortaya çıkıyor. Sadece şehit mezarlarının, toplu mezarların üstünde açan “ölüm çiçeği” ve yine sadece bu çiçeğe konan mavi kelebekler Bosna’da ölümün en hazin habercileri. Yıllardır yakınlarının mezarlarını arayan Boşnaklar için mavi kelebekler şehitlerden haber getiren birer elçi adeta. Bu mucizeyi görüp de kayıtsız kalan insanın kalp gözü bağlanmıştır. (Alıntı: Yeni Dünya Dergisi)

ALİYA İZZETBEGOVİÇ’İN HAYATI