Namaz kıldıktan sonra cemaatle kılınan namaza yetişen kimsenin durumu ile ilgili hadisler.

Câbir bin Yezid bin el-Esved’den rivâyet edilmiştir ki, o, henüz delikanlı iken Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellemle namaz kıldı. Peygamberimiz (s,a.v) namazı kılınca bir de ne görsün, mescidin bir köşesinde iki kimse cemaata iştirak etmemiş, onları çağırdı. Onlar da getirildiler. (Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellemin heybetinden) mafsalları titriyordu. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem bizimle birlikte namaz kılmaktan sizi ne men etti, dedi. Onlar da biz evimizde kılmıştık, dediler. Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem de onlara bir daha böyle yapmayın, sizden biriniz namazı evinde kılar, daha imam aynı namazı kılmadan yetişirse imamla yine kılsın, imamla kıldığı onun için nafile olur, buyurdu. (Ebû Dâvûd, Salât, 57/575; Tirmizî, Kitâbu’s-Salât, b. 163, n. 219, s. 424; Nesêi, Kâtbu’l-İmâmet, b. Sabah namazını iade, n. 859, s. 12, c. 2)

Hadisin Açıklaması

Türadü: Titriyordu.

Ferais: Mafsallar demektir.

*

Câbir bin Yezid bin el-Esved’den, o da babasından, o demiştir ki:

Sabah namazını Rasûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellemle beraber Mina’da kıldım, daha sonra bir önce geçen hadis-i aynı manada rivâyet etti. (Ebû Dâvûd, Salât, 57/576; Tirmizî, Ebvâbu’s-Salât, b. 163, n. 219, c. 1)

Hadisin Açıklaması

Rahl: Burada menzil manasınadır. Yezid bin Âmr Suvâî’dir. Hunayn savaşında bulunmuştur. Bazıları Yezid bin Esved’le Yezid bin Âmir aynı şahıslardır, dediler. (Ebû Dâvud Haşiyesinden)

*

Yezid bin Âmir’den rivâyet edildiğine göre şöyle demiştir:

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem namaz kılarken yanına gelmiştim, onlarla namaza durmadım.

Dedi ki; Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem namazdan sonra bize dönüp Yezid’i iştirak etmemiş gördü ve “Ey Yezid Müslüman olmadın mı? Yoksa” dedi. Yezid de: Evet ey Allah’ın Rasûlü Müslüman oldum, dedi. Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem: “öyle ise cemaatle namaza girmekten seni ne alıkoydu,” buyurdu. Yezid de, sizi kılmış zannı ile evimde kılmıştım, dedi. Bunun üzerine Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem:

“Bir farz namaza geldiğinde cemaati namazda bulursan onlarla kıl. Eğer aynı namazı evinde kılmışsan cemaatla kıldığın senin için nafile, evde kıldığın şu namaz da farz yerine geçer,” buyurdu. (Ebû Dâvûd, Salât, 57/577)

Hadisin Açıklaması

Evinde namazını kılıp, sonra aynı namazın cemaatle kılındığını gören kimse hemen nafile olarak cemaata iştirak eder. İlk kıldığı farz sonra kıldığı nafile olur.

İmâm-ı Azam’a göre sabah ikindi ve akşam namazlarını evinde kılan kimse Cemaate rastlasa da nafile olarak imama uyamaz.

Şâfiî ve Ahmed bin Hanbel’e göre hangi namaz olursa olsun nafile olarak uyar. Mâliki hazretlerine göre akşam namazlarında nafile olarak uymak mekruhtur. Diğer namazlarda uyar. (Maalim-üs-Sünne, c. 1, s. 29

*

Esed bin Huzeyme Oğullarından bir adam, Ebû Eyyûb el-Ensârî’ye (kendisini kasdederek) birimiz evinde namazı kılıp mescide geliyor onda namaz kılınmakta oluyor. Ben de onlarla birlikte namaza duruyorum. Fakat bundan dolayı içim rahat etmiyor (bunun hükmü nedir?) diye sordu. Ebû Eyyûb dedi ki:

Aynı şeyi biz de Rasûlullah’a sorduk da Rasûlullah:

“Bu onun için cemaat sevabından bir nasiptir” buyurdu. (Ebû Dâvûd, Salât, 57/578)

Kaynak: İbrahim Koçaşlı, Sünen-i Ebî Davud ve Tercemesi, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan