Sadelik, Kanaatkârlık ve Kardeşlik Örnekleri

Anadolu insanının ayrılmaz vasıfları nelerdi? Anadolu insanından sadelik, kanaatkârlık ve kardeşlik örnekleri.

Anadolu insanının ayrılmaz vasıfları; sadelik, kanaatkârlık ve kardeşlik idi.

Anadolu insanının hayatı sadelik içindeydi. Kanaatkârdı. Lüks, israf, gösteriş ve oburluk bilmezdi.

Servetini, malını-mülkünü ve yiyip içtiğini başkalarına göstererek caka satmaya kalkışmak, çok çirkin bir ayıp telâkkî edilirdi.

Nazardan endişe edilir, «Göz hakkı»na riâyet edilirdi.

Evlerde fırın yoktu. Pişirilecek börek ve benzeri gıdâlar çarşı fırınına götürülürdü. Götüren evlâda; mutlaka, pişiren ustaya ikramda bulunup göz hakkını vermesi tembihlenir, getirilip götürülürken de tepsinin üzeri bir sofra beziyle örtülürdü.

Lokantalarda; dışa bakan cam üzerinde ince bir perde olur, yiyeceklerin dışarıdan görünmemesi sağlanırdı.

Çarşı pazara gidilirken, file yerine içi gözükmez zembiller ve sepetler vardı.

Komşu hakkına riâyete de çok ihtimam gösterilirdi. Mahallede bir komşu hastalansa; fakiri, zengini mutlaka herkes hastaya; yemek, çorba, muhallebi vb. bir şeyler götürürdü. Bilhassa yetim ve dullar, mahallenin teminatı altında olurdu. Bîçârelerin çaresi ve kimsesizlerin kimsesi bütün bir mahalle olurdu. Âdetâ ibâdet vecdiyle muhteşem bir kardeşlik yaşanırdı.

Yaklaşık yirmi sene evvel tanıdığımız Hayri Amca diye bir zât vardı. O, halk içinden birisi olsa da Anadolu irfânına sahip biriydi.

Mısır Çarşısı’ndan badem alır, kendisi öğütüp «badem ezmesi» yapar, küçük paketler hâlinde, kapı kapı dolaşır, satardı.

Biraz da meczup gibiydi, saati belli olmazdı. Gecenin geç vaktinde de kapımızı çaldığı olurdu.

Yine bir gün bize geç vakitte geldi. Biz de bir tepsi içinde kendisine yemek getirdik. Tatlıya baktı ve sordu:

“‒Osman Efendi! Siz bu tatlıyı, dışarıdan mı aldınız, yoksa evde mi pişirildi?”

“–Pek bilemiyorum, dışarıdan da olabilir, evden de olabilir.” dedim.

“‒Yok yok, siz dışarıdan almazsınız.” dedi.

“‒Niye Hayri Amca?” dedim.

“‒Çünkü, dışarıda satılan şeyler vitrine ediliyor, burada birçok mahrumun gözleri takılıyor. Takılan bu gözler de bu gıdânın mânevî durumunu bozar, yiyenlere zarar verir.” dedi.

Maalesef Anadolu insanındaki o ince düşünüş, bugün terk edildi. Döner tezgâhları, kızartılmış tavuklar ve daha birçok leziz yiyecek, yollarda gelip geçen mahrumların da göreceği şekilde teşhir ediliyor. Kim bilir onları yiyemeyen nice garipler, bunlara içini çekip geçiyor. Böylece;

Teşhir edenler, mahrum ve gariplere karşı kul hakkına girmiş oluyor. Bu şekilde rahatça yiyenlere de bilseler; «Eyvah!» diyecekleri bir durum ortaya çıkıyor. Şifâ olmayacak bir gıdâ... Bu da, mânevî hastalıkların başka bir menşei.

Bugün artık dışarıda yemenin de ötesinde, evlere dahî dışarıdan yemek istenir oldu!.. Motosikletlerle evlere yiyecek servisi başladı!.. Göz hakkının ötesinde, yiyenler hiç düşünmüyorlar mı?

  • Bu yiyecekleri kim pişirdi? Abdestli mi, cenâbet mi? Ellerini tuvaletten çıkınca yıkamayı bilen biri mi?
  • Bu etler nereden geldi? Kim kesti? Besmeleyle mi? Helâl mi, şüpheli mi?
  • Evde çok daha hesaplı şekilde karnı doyurmak mümkün iken, dışarıdan yemek istemek israf değil midir?
  • Yoksa evler birer otele mi dönüşmektedir? Bu anlayışın sonu nereye varır?

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Anadolu Dervişinin Gönül Dünyası, Yüzakı Yayıncılık

İslam ve İhsan

ANADOLU'NUN İSLAMLAŞMASINDA ETKİLİ OLAN ALİMLER VE SUFİLER HANGİLERİDİR?

Anadolu'nun İslamlaşmasında Etkili Olan Alimler ve Sufiler Hangileridir?

PAYLAŞ:                

YORUMLAR

İlk yorumu yapan siz olun!

Yorum Ekle

İslam ve İhsan

İslam, Hz. Adem’den Peygamber Efendimize (s.a.v) gönderilen tüm dinlerin ortak adıdır. Bu gerçeği ifâde için Kur’ân-ı Kerîm’de: “Allâh katında dîn İslâm’dır …” (Âl-i İmrân, 19) buyurulmaktadır. Bu hakîkat, bir başka âyet-i kerîmede şöyle buyurulur: “Kim İslâm’dan başka bir dîn ararsa bilsin ki, ondan (böyle bir dîn) aslâ kabul edilmeyecek ve o âhırette de zarar edenlerden olacaktır.” (Âl-i İmrân, 85)

...

Peygamber Efendimiz (s.a.v) Cibril hadisinde “İslam Nedir?” sorusuna “–İslâm, Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Rasûlü olduğuna şehâdet etmen, namazı dosdoğru kılman, zekâtı vermen, Ramazan orucunu tutman, yoluna güç yetirip imkân bulduğun zaman Kâ’be’yi ziyâret (hac) etmendir” buyurdular.

“İman Nedir?” sorusuna “–Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, âhiret gününe inanmandır. Yine kadere, hayrına ve şerrine îmân etmendir” buyurdular.

İhsan Nedir? Rasûlullah Efendimiz (s.a.v): “–İhsân, Allah’a, onu görüyormuşsun gibi kulluk etmendir. Sen onu görmüyorsan da O seni mutlaka görüyor” buyurdular. (Müslim, Îmân 1, 5. Buhârî, Îmân 37; Tirmizi Îmân 4; Ebû Dâvûd, Sünnet 16)

Kuran-ı Kerim, Peygamber Efendimize (s.a.v) gönderilen ilahi kitapların sonuncusudur. İlahi emirleri barındıran Kuran ve beraberinde Efendimizin (s.a.v) sünneti tüm Müslümanlar için yol gösterici rehberdir.

Tüm insanlığa rahmet olarak gönderilen örnek şahsiyet Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v) 23 senelik nebevi hayatında bizlere Kuran ve Sünneti miras olarak bırakmıştır. Nitekim hadis-i şerifte buyrulur: “Size iki şey bırakıyorum, onlara sımsıkı sarıldığınız sürece yolunuzu asla şaşırmazsınız. Bunlar; Allah’ın kitabı ve Peygamberinin sünnetidir.” (Muvatta’, Kader, 3.)

Tasavvuf; Cenâb-ı Hakkʼı kalben tanıyabilme sanatıdır. Tasavvuf; “îmân”ı “ihsân” gibi muhteşem ve muazzam bir ufka taşımanın diğer adıdır. Tasavvuf’i yola girmekten gaye istikamet üzere yaşayabilmektir. İstikâmet ise, Kitap ve Sünnet’e sımsıkı sarılmak, ilâhî ve nebevî tâlimatları kalbî derinlikle idrâk edip onları hayatın her safhasında vecd içinde yaşayabilmektir.

Dua, Allah Teâlâ ile irtibatta bulunmak; O’na gönülden yönelmek, meramını vâsıta kullanmadan arz etmek demektir. Hadisi şerifte "Bir şey istediğin vakit Allah'tan iste! Yardım dilediğin vakit Allah'tan dile!" buyrulmuştur. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/307)

Zikir, bütün tasavvufi terbiye yollarında nebevi bir üsul ve emanet olarak devam edegelmiştir. “…Bilesiniz ki kalpler ancak Allâh’ı zikretmekle huzur bulur.” (er-Ra‘d, 28) Zikir, açık veya gizli şekillerde, belirli adetlerde, farklı tertiplerde yapılan önemli bir esastır. Zikir, hatırlamaktır. Allah'ı hatırlamak farklı şekillerde olabilir. Kur'an okumak, dua etmek, istiğfar etmek, tefekkür etmek, "elhamdülillah" demek, şükretmek zikirdir.

İlim ve hâl kelimelerinden oluşmuş bir isim tamlaması olan ilmihal (ilm-i hâl) sözlükte "durum bilgisi" demektir. Bütün müslümanların dinî bilgi ve uygulama bakımından ihtiyaç duyduğu, bir bakıma müslüman olmanın ve müslümanlığın icaplarını yerine getirmenin ön şartı durumundaki fıkhi temel bilgiler ilmihal diye anılmıştır.

İslam ve İhsan web sitesinde İslam, İman, İbadet, Kuranımız, Peygamberimiz, Tasavvuf, Dualar ve Zikirler, İlmihal, Fıkıh, Hadis ve vb. konularda  güvenilir kaynaklardan bilgiye ulaşabilirsiniz.