Azer Kimdir? Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. İbrâhim’in (a.s.) babası olarak bildirilen Azer’in hayatını ve onunla ilgili ayetleri yazımızda okuyabilirsiniz.

Âzer, Kur’ân-ı Kerîm’e göre Hz. İbrâhim’in (a.s.) babasıdır.

AZER KİMDİR?

İslâm kaynaklarına göre Âzer, Kûfe bölgesindeki Kûsâ köyündendir (Taberî, Câmiʿu’l-beyân, V, 158) ve Nemrud’un himayesinde bir put ustasıdır. Âzer’i Nemrud’un damadı, hatta veziri olarak gösteren kaynaklar da vardır. (Mustafavî, I, 65) Onun ileri gelen bir kimse, sanatında ün yapmış bir kişi olduğu muhakkaktır.

Kur’ân-ı Kerîm’de (el-En‘âm 6/74) Hz. İbrâhim’in (a.s.) babası Âzer diye geçiyor.

Âzer’in Hz. İbrâhim’in (a.s.) babası değil amcası olduğu şeklindeki yorum doğru değildir.

Âzer, Nemrud’un doğacak bütün çocukların öldürülmesiyle ilgili emrine uymamış, hamile karısını Kûfe ile Basra arasındaki Ur şehrine götürüp bir mağaraya saklamış ve İbrâhim bu mağarada doğmuştur. Bir rivayete göre Âzer, mağarada büyüyen oğlunu Nemrud’a götürürken İbrâhim yolda gördüğü şeylerin adını babasına sormuş, onları bir yaratanın bulunması gerektiğini ve putlara inanmanın sapıklık olduğunu söylemiştir. (Taberî, Târîḫ, I, 237)

Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. İbrâhim’in (a.s.) babasını hak dine davetiyle ilgili âyetlerde belirtildiğine göre, Hz. İbrâhim (a.s.) putlara tapmanın mantıksızlığını babasına açıklamış (Meryem 19/42-45; el-Enbiyâ 21/52-57), fakat babası onun söylediklerini kabul etmediği gibi kendi dinini ona telkin etmeye kalkışmış ve üstelik onu tehdit etmiştir. (Meryem 19/46)

Âzer oğlunu putlarla ilgili bir bayrama götürmek istemiş (Taberî, Târîḫ, I, 238), fakat Hz. İbrâhim (a.s.) hasta olduğunu öne sürerek babasıyla gitmemiş, kimsenin bulunmadığı bir sırada babasının ve kavminin taptığı putları kırmıştır. (el-Enbiyâ 21/57-68; es-Sâffât 37/89-96)

Babasının hak dini kabul etmeyip putlara tapmakta ısrar etmesi üzerine Hz. İbrâhim (a.s.) onun için Allah’tan mağfiret dilemiş (Meryem 19/47; eş-Şuarâ 26/86; el-Mümtehine 60/4), ancak bu dileği kabul edilmemiştir; zira Kur’ân-ı Kerîm’e göre Hz. İbrâhim’in (a.s.) babası “Allah düşmanı”dır. (et-Tevbe 9/114) Hz. Peygamber’den (s.a.v.) bu konuda nakledilen bir hadisin meâli şöyledir: “Kıyamet günü İbrâhim, yüzü toza toprağa bulanmış olan babası Âzer’le karşılaşacak ve ona, ‘Ben sana, bana isyan etme demedim mi?’ diyecek; babası da ona, ‘Bugün sana isyan etmem’ cevabını verecektir.” (Buhârî, “Enbiyâʾ”, 8)

Hz. İbrâhim’in (a.s.) babasıyla birlikte Harran’a göç ettiğine dair rivayet (Tekvîn, 11/31), Kur’ân-ı Kerîm’deki bilgilere göre isabetli görünmemektedir. Çünkü baba ile oğul arasında dinî inanç bakımından tam bir ayrılık mevcuttur. Ayrıca Kur’an’da açıkça belirtildiğine göre Âzer Hz. İbrâhim’e (a.s.), putlar hakkındaki itirazlarına devam ettiği takdirde yanından ayrılmasını emretmiş (Meryem 19/46), Hz. İbrâhim (a.s.) de babasının Allah düşmanı olduğunu görünce ondan uzak durmuştur. (et-Tevbe 9/114)

Kaynak: DİA

İslam ve İhsan