Ramazan’dan sonra istikametimizi nasıl koruruz? Ramazan’dan sonra dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? Osman Nuri Topbaş Hocaefendi açıklıyor.

RAMAZANʼDAN SONRA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Bizler Ramazân-ı Şerîfʼin, senenin âdeta kalbi mevkiinde olduğunu unutmamalıyız. Ramazanʼda elde ettiğimiz kulluk kıvamından fire vermemeli; geçen Ramazanʼı gelecek Ramazanʼa daha da artan bir gönül vecdiyle bağlamaya gayret etmeliyiz. Şüphesiz ki buna muvaffak olan bir müʼminin, bütün bir yılı Ramazan rûhâniyetiyle dolu geçecektir.

Peki, o hâlde ne yapmalı ve nelere dikkat etmeliyiz ki Ramazân-ı Şerîf’in feyz ve rûhâniyetini bütün bir sene yaşayabilelim?

Evvelâ; orucun sabrını, riyâzatını bütün zamanlara taşır, nefsimizi oburluktan, israftan, ihtirastan, öfkeden, kötülüklerden korursak, Ramazan’ın hakîkatini devam ettirmiş oluruz.

Nitekim Ramazan bayramı biter bitmez hemen altı günlük Şevvâl oruçlarının müstehab kılınması, bir taraftan vücudu kademe kademe normal düzenine alıştırmaya vesîle olurken, asıl olarak Ramazan’daki oruç rûhâniyetini nâfilelerle devam ettirmenin bir telkînidir. Durumu müsâit olanlar için Kamerî ayların on üç, on dört ve on beşinci günleriyle, haftanın Pazartesi ve Perşembe günleri oruç tutmak da böyle fazîletlidir.

Zira oruç, bir sabır tâlimidir. Sabır, müʼmin için her zaman ve her hususta gereklidir: İbadette devamlılık için sabır… İsyâna karşı sabır… Nefsânî arzulara karşı sabır… Belâ ve musîbetlere karşı; gönüldeki hamd, şükür ve rızâ hâlini zedelememek için sabır… Varlıkta, nefsânî arzulara temâyülün arttığı bol imkânlar içinde; gaflete dalmamak ve ayağın kaymaması için sabır… Yoklukta, fakirliğin küfre yaklaştığı hengâmda îtikâdı sarsmamak, haram yollara tevessül etmemek, şikâyeti unutmak için sabır… Zira Cenâb-ı Hak; “…Sabredenleri müjdele!” buyuruyor. (el-Bakara, 155)

Diğer taraftan, insana en çok tesir eden iki müessir vardır: Bunların biri, beraber bulunduğu kimselerin mânevî keyfiyeti, diğeri de gıdâsının helâllik derecesidir. Biz de Ramazan orucunu tutarken gösterdiğimiz “helâl gıdâdan dahî sakınma” hassâsiyetini, sâir zamanlarda bütün haram, mekruh ve şüphelilere karşı gösterebilirsek, Ramazan şuuru bizde devam etmiş olur.

Nasıl ki oruçluyken yeme-içmeden kendimizi men ettiysek, Ramazanʼdan sonra da bütün haramlara, günahlara karşı rûhen oruçlu olmalıyız. Ağzımıza giren lokmalara ve ağzımızdan çıkan her kelimeye dikkat etmeliyiz. Dilimizi; bilhassa yalan, dedikodu, gıybet ve mâlâyânî sözlerden alıkoymalıyız.

Yine oruçluyken ağzımızı gıdalara kapattığımız gibi, gönlümüzü de her zaman nifak, riyâ, ucub, gurur, kibir, şükürsüzlük, haset ve ihtiraslara kapalı tutmalıyız. Gözümüzü haramlara, Allâhʼın yasak kıldığı görüntülere kapatmalıyız. Kulağımızı, Kurʼân ve Sünnetʼin hoş görmediği bütün çirkin seslere ve boş sözlere kapalı tutmalıyız.

Sahurlardaki uyanıklığı, bütün seherlere yayabilirsek, yani teheccüd, zikrullah ve istiğfarla müzeyyen bir seher alışkanlığı kazanabilirsek, Ramazanʼın gönül feyzini korumuş oluruz.

Ramazân-ı Şerîfʼte Kadir Gecesi’ni aradığımız gibi, “Her gördüğünü Hızır, her geceni Kadir bil” düstûrunca, her gecenin kadrini bilirsek, bütün bir sene Ramazan rûhâniyetiyle yaşarız.

Terâvihlerdeki câmiye koşma azmini, sene boyunca cemaate devam aşkına dönüştürebilirsek, Ramazân-ı Şerîfʼin mânâ iklimini gönlümüzde her dâim tâze tutmuş oluruz.

Ramazanʼda mukâbeleler okuyup Kurʼân-ı Kerîm ile ünsiyetimizi artırdığımız gibi, sonraki aylarda da Kurʼân ikliminde yaşamaya devam edersek, Ramazanʼın mânâ ve mâhiyetini gönlümüzde devam ettirmiş oluruz.

Sadaka ve infaklar, hayat boyu Cenâb-ı Hakk’ın rızâsına nâil olabilmek için her dâim açık bir kapıdır. Ramazan’daki zekât, fitre ve sâir infakları îfâ edebilme heyecanını diğer aylarda da sergileyebilirsek, cimrilik ve hodgâmlıktan sakınıp Allah yolunda cömertçe hizmet ve fedakârlıklarda bulunabilirsek, fakir-fukarâyı unutmayıp bilâkis onları kendimize zimmetli olarak görebilir ve onlara şefkat ve merhametimizi artırabilirsek; Ramazanʼın rahmet iklimini devam ettirmiş oluruz.

Bu hususta merhum pederim Mûsâ Efendi g şöyle buyururlardı:

“Evlâdım, mutlakâ riyâzat hâlinde (iktisâda riâyet ederek) yaşayın ve Allâh’ın verdiklerini, yine Allah için infâk edin! Riyâzat hâliniz sadece üç aylara ve Ramazan’a mahsus olmasın! Onu, hayatınızın her safhasına yayın ve ihtiyaç fazlasını Allah yolunda infâk edin!..”

Ramazan’da şeytanlar zincire vurulur. Kulun önünde tek engel nefsi kalır. Ramazanʼdan sonra ise kulu Rabbinden uzaklaştırmaya çalışan şeytanların zincirleri çözülür. Lâkin bizler, günahlardan uzak durup, nefs ve şeytanın desiselerine karşı dâimâ teyakkuz hâlinde bulunabilirsek, Ramazan’daki kalbî rikkatimizi kaybetmemiş oluruz. Nitekim âyet-i kerîmede:

“Eğer şeytandan gelen kötü bir düşünce seni tahrik edecek olursa hemen Allâh’a sığın. Çünkü O, işitendir, bilendir.” (Fussilet, 36) buyrulmaktadır.

Velhâsıl bütün bu hassâsiyetleri kendimize ne kadar hayat düstûru edinebilirsek, Ramazân-ı Şerîfimizi de o derece makbul bir şekilde ihyâ edebilmişiz demektir.

Makbul Amelin Alâmeti

Hadîs-i şerîfte:

“Amellerin Allah Teâlâ’ya en sevimli olanı, az da olsa devamlı yapılanıdır.” buyrulmaktadır. (Müslim, Müsâfirîn, 218; Ahmed, VI, 61)

Cenâb-ı Hak da âyet-i kerîmede:

“Boş kaldın mı hemen işe koyul ve yalnız Rabbine yönel.” (el-İnşirah, 7-8) buyurarak bir hayırlı ameli bitirdikten sonra hiç boşluk vermeden, diğer bir hayırlı amele koşmamızı emretmektedir.

Zira Mevlânâ Hazretleriʼnin buyurduğu gibi:

“İbadetin kabul ediliş alâmeti, o ibadetten sonra hemen başka ibadete girişmek, birbiri ardınca durmadan hayırlara koşmaktır.”

Bir amelin kabul edilmediğinin alâmetiyse, onu mâsıyetlerin, yani yanlış işlerin takip etmesidir. Bundan daha kötüsü ise, bir iyilikten sonra işlenen kötülüğün, o iyiliği silip götürmesidir.

Kur’ân-ı Kerîmʼde bildirildiği üzere Cenâb-ı Hak, sâlih amellerin ecrini günahlarla yok eden kimse gibi olmaktan îkaz sadedinde, şu teşbihte bulunmaktadır:

“…İpliğini sağlamca büktükten sonra, çözüp bozan kimse gibi olmayın!..” (en-Nahl, 92)

İşte bu ilâhî tâlimâta bilhassa ibadet hayatımızda dikkat etmeli, yaptığımız amellerin kabul edilmemesinden veya boşa gitmesinden korkmalıyız. İbadetlerle geçirilen bir Ramazan’dan sonra tekrar yanlışlara, günahlara, gaflete dûçâr olmak, doldurulan çuvalın ağzını bağlamadan terk etmeye benzer. Biriktirilen, kazanılan ne varsa dökülür, elde sadece hüsran kalır.

Bunun içindir ki Hazret-i Ali t şu îkazda bulunur:

“Yaptığınız sâlih amellere gösterdiğiniz ehemmiyetten daha fazlasını, onun kabûlüne ve korunmasına gösteriniz.”

Meselâ; edâ edilen ibadetlerle, gurur, kibir, ucub ve enâniyete kapılmak, yani “Ben yaptım!” diyerek nefse pay çıkarmak da yapılan amellerin kıymetini ziyan etmenin bir başka şeklidir.

Yine, kişinin sağlığında yaptırdığı bir câmiye, mektebe, hayrâta, kendi ismini koydurması da, yaptığı hayra nefsini ortak etmesi demektir. Hâlbuki tevhid akîdesinin ortaklığa tahammülü yoktur. Lâkin kişi vefât ettikten sonra, evlâtları, mirasçıları bir hayır eseri yaptırıp ona vefât eden büyüklerinin ismini verebilirler. Bunda bir beis yoktur. Çünkü bu, geçmişlerinin rahmetle anılması gâyesine mâtuftur.

Demek ki ibadet ve hayırları yapmak kadar, onların makbul olması için de birçok hassâsiyeti gözetmek îcâb eder.

Umûmiyetle Ramazân-ı Şerîfʼte; oruçlarla, terâvihlerle, Kur’ân tilâvetleriyle, fitre, zekât ve infaklarla, Rabbimiz’e yaklaşma yolunda mesafe almaya daha çok gayret ediyoruz. Bu mübârek ayın son günlerini yaşarken bizim de gönlümüzdeki en mühim sual şu olmalı:

“Acaba, Ramazân-ı Şerîfʼi ihyâ gayretlerimiz, nezd-i ilâhîde kabûl oldu mu?..”

Mirzâ Mazhar Cân-ı Cânân g, bu hususta bize bir ölçü verecek şekilde şöyle buyuruyor:

“Ramazân-ı Şerîf, zikirle uyanık olarak geçirilirse, senenin kalan kısmında da bu güzel hâl devam eder. Eğer bu ayda bir kusur ve gevşeklik olursa, bunun izi bütün sene boyunca görülür.”

Yani Ramazân-ı Şerîfʼte girilen yoğun ibadet iklimi ve erişilen müstesnâ kulluk kıvâmı, ekilen bir tohum gibidir. Bu tohumun tutup tutmadığı, yılın diğer aylarında kendini gösterecektir.

Velhâsıl, Ramazan’dan sonra­ki hâl ve istikâmetimiz, Ramazan’daki ibadetlerimizin kabûl olup olmadığının da bir işaretidir. Bu mübârek aydan ne kadar istifade ettiğimizin ölçüsü, bu ayda kazandığımız kulluk kıvâmını ne kadar muhafaza edebildiğimizdir.

Muhâsebe Zamanı

Ramazân-ı Şerîfʼten sonra, kendimizi güzelce bir muhâsebe edip hâlimizi gözden geçirmeliyiz. Düşünmeliyiz ki:

Ömür takvimimizden bir Ramazân-ı Şerîf daha geldi geçti. Bu mübârek günler bize neler bıraktı?

* Ramazân-ı Şerîfʼi, hatâ ve noksanlarımızın telâfîsine, güzel hâllerimizin ziyâdeleşmesine, ahlâkımızın yücelmesine vesîle edebildik mi?

* Hangi yanlışımızdan tevbe ettik? Kötü huylarımızın kaçını terk edebildik?

* Kaç kişiyle helâlleştik?

* Kaç dargını barıştırdık?

* Aramızda burûdet olan kaç din kardeşimizle, Allah rızâsı için kucaklaşabildik?

* Kaç kırık kalbi tesellî edebildik? Kaç mazlumun sîmâsını tebessüm ettirebildik?

* İbadet noksanlarımızı ne kadar kazâ edebildik?

* Kabir karanlıklarını aydınlatacak, mahşerde hesabımızı kolay kılacak, ebedî saâdete vesîle olacak, hangi hizmet ve gayretlere koşabildik?..

* Âile, komşu, akrabâ, toplum, ümmet ve mahlûkâta karşı mesʼûliyetlerimize dâir, hangi eksiğimizin telâfîsine yöneldik? Bu hususta ne gibi hayırlı kararlar alabildik?

* Bir ıslah, bir düzelme yaşadıysak, bu, Ramazan’a mahsus mu kaldı, yoksa onu hâlen devam ettirebiliyor muyuz?..

Unutmayalım ki ilâhî rahmet, Ramazân-ı Şerîfʼte kazanılan güzel hasletleri hayatına teşmil edebilenler için tahakkuk edecektir. İlâhî rahmet, her an tecellî hâlindedir. Mühim olan, o rahmete ulaştıracak vesîleleri aramak ve bulduğumuz fırsatları da değerlendirebilmektir. Ramazân-ı Şerîf gibi mübârek gün ve geceleri ihyâ edip diğer günlerde -imkân varken- ihmâlkâr davranmak, büyük bir ziyanlıktır.

Bu Ramazân-ı Şerîfʼin son günlerini idrâk ediyoruz. Lâkin gelecek senenin Ramazanʼına kavuşabilecek miyiz, meçhul. Bu sebeple zâhiren ne kadar uzun görünse de, ebedî hayat karşısında bir aylık Ramazanʼdan da kısa olan fânî ömrümüzü, ilâhî af berâtını alabilecek şekilde değerlendirmeye çalışalım.

Ramazanʼdaki ibadet ve amel-i sâlih heyecanını, infak seferberliğini ve gönül kazanma hassâsiyetini, bütün bir ömre şâmil hâle getirebilmenin gayreti içinde olalım ki, son nefeste ebedî bir bayram sabahına uyanabilelim.

Cenâb-ı Hak cümlemizi Ramazân-ı Şerîfʼten; hakîkî bayram şehâdetnâme­siyle çıkabilen bahtiyar kullarından eylesin. Her günümüzü, Ramazân-ı Şerîfʼin feyz ve rûhâniyeti içinde yaşamaya muvaffak kılsın. Âhiret yurdunu da cümlemize ebedî bir bayram sürûru eylesin.

Âmîn!..

Dipnot:

[1] Süyûtî, Câmiu’s-Sağîr, c. I, s. 58.

Kaynak: osmannuritopbas.com

İslam ve İhsan