Sadaka Çeşitleri Nelerdir? (Şafii Fıkhı)
Madde madde sadaka çeşitleri nelerdir?
Sadaka, kelime olarak; tasdik etmek, doğru söz söylemek, bir şeyi helal yolla harcamak anlamlarına gelir. Terim olarak muhtaç olanlara ulaştırılmak üzere sırf Allah rızası için yardımda bulunmaktır. Sadaka, zekât ve diğer yardım çeşitlerini kapsayan geniş bir terimdir.
Sadaka kapsamının genişliğini şu hadiste görmek mümkündür: "İçinde güneş doğan her gün, insanların her bir mafsalı için kendilerine bir sadaka gerekir. İki kişinin arasında adaletle hükmetmen bir sadakadır. Hayvanına binmek isteyen bir kimseye yardım ederek hayvana bindirmen veya eşyasını hayvana yüklemen bir sadakadır. Güzel söz bir sadakadır. Namaza giderken attığın her adım sadakadır. Gelip geçene sıkıntı veren şeyleri yoldan kaldırman bir sadakadır"[1].
Sadaka, malın bereketlenmesine sebeptir. Peygamber Efendimiz -sallallahu aleyhi ve sellem- "Sadaka malı eksiltmez"[2] buyurmuştur.
Kadınların da sadaka vermesi teşvik edilmiştir. Hz. Peygamber bir gün kadınlara hitap ederek; “Ey kadınlar topluluğu ziynetlerinizden de olsa sadaka verin" buyurmuştur.
b. Sadakanın Çeşitleri
Sadakalar; vacip ve nafile olmak üzere iki çeşittir:
- Vacip olan sadakalar: Zekât ile Fıtır Sadakası’dır. Zekât ile Fıtır sadakası, başlı başına birer ibadet olup kendilerine özgü hükümleri vardır.
- Nafile olan sadakalar: Nafile sadakanın en güzellerinden biri sadakayı câriye denilen sürekli devam eden sadaka çeşididir. İbadethanelere, eğitim kurumlarına, yol, su, köprü gibi yerlere; hayır kurumlarına Allah rızası için bağışta bulunarak bu güzel amel yerine getirilebilir.
ŞAFİİ MEZHEBİ VE ŞAFİİ HAZRETLERİ
Şafi mezhebi; İmam Şafi’ye (r.a) nisbet edildiği için bu adla anılmıştır. Şâfi mezhebinin kurucusu sayılan İmam Şafi (r.a) 767 (Hicri 150) yılında Gazze şehrinde (Filistin) doğdu.
Şafi mezhebi önce Mısır’da sonra kısmen Suriye, Yemen, Irak ve Mâverâünnnehir’de yayıldı. Günümüzde Irak, Suriye ve Anadolu’nun güney ve doğu bölgelerinde Şafi mezhebi yaygındır.
Dipnotlar:
[1] Buhârî, Sulh, 11; Cihâd, 72,128; Müslim, Zekât, 56
[2] Sahîhu’l-Müslim, Kitabü’l-Birr ve’s-Sıla, 19.
Kaynak: Hasan Serhat Yeter, FIKIH 1 (Şafii Mezhebi), 2017