Fıkhî Tefsîr Ne Demek?

Fıkhî tefsîr ne demek? Kısaca anlamı nedir?

Sözlükte "bir şeyi anlamak, bilmek, kavramak ve bellemek" anlamına gelen fıkıh kavramı; ıstılahta, kişinin leh ve aleyhine olan şer'î-amelî hükümleri bilmesidir. (bk. Fıkıh)

Kur'ân, Allah ile kul, insan ile insan ve insan ile diğer varlıklar arasındaki ilişkilerde rehber olması için indirilmiştir. Allah-kul ilişkisinin iki boyutu vardır: Îmân ve amel. İslâm'ın ilk yıllarında bu iki boyut fıkıh kavramı ile ifâde edilmiştir. Daha sonra îmân kelâm ilminin, ibâdet-amel ise fıkıh ilminin konusu olmuştur. İşte fıkıh alanı ile ilgili âyetleri tefsîr eden bilim dalına ve bu dalda yazılan eserlere fıkhî tefsîr denilmiştir. Fıkhî tefsîrin bir diğer adı da Ahkâm tefsîridir. (bk. Ahkâmü'l-Kur'ân)

Fıkhî tefsîr; ya hadisleri, ya içtihadı-re'yi, ya da her ikisini birlikte ele alarak yapılmıştır. Bazı İslâm bilginleri ibâdet-muâmelât ile ilgili âyetlere dayanarak fıkhî bir sistem kurmuşlar (Hanefî, Şâfiî ekolleri gibi) bazıları da söz konusu âyetleri tefsîr edip "Ahkâmü'l-Kur'ân" adlı eserler yazmışlardır: Îmam Şâfiî (ö. 204/819), Tahâvî (ö. 321/933), Cassâs (ö. 370/981) ve Ebû Bekr İbnü'l-Arabî (ö.671 /1272), el-Câmi' li-Ahkâmi'l-Kur'ân, Sâbûnî'nin Ravâiu'l-Beyan fî Tefsîri Âyâtil-Ahkâm, Ali Sâyis'in Tefsîru Âyâti'l-Ahkâm, Mehmet Vehbi'nin Ahkâmü'l-Kur'âniyye adlı eserleri bu sahada yazılmış meşhur eserlerdir.