Bir Defada Üç Talakla Boşamanın Hükmü Nedir?

Bir defada üç talakla boşamanın hükmü nedir? Bir koca eşini tek sözle üç defa veya aynı mecliste ayrı ayrı cümlelerle üç defa boşuyor. Bu boşamalar geçerli midir?

Bir kocanın eşi üzerinde üç kez boşama hakkı vardır. Bunu sünnete uygun olarak bir defa ric’î boşama şeklinde kullanması en güzelidir. Çünkü öfkesi geçince bu kadınla yeniden evliliğini sürdürmek isteyebilir. Ancak boşamayı üç kez yaparak eşiyle bütün bağlarını koparmak ve yeniden barışma ümidini ortadan kaldırmak istediği takdirde acaba bu üç kez boşama geçerli olur mu?

ÜÇ TALAKLA BOŞANMA

Ashâb-ı Kirâmın büyük çoğunluğuna ve dört fıkıh mezhebinin temel görüşüne göre, bir sözle kadın üç talakla boşansa, üç boşama hakkı birden kullanılmış olur. Eşine karşı; «Seni üç talakla boşadım», «Seni üçten dokuza boşadım» veya «Seni yüz talakla boşadım» demek gibi.

Dayandıkları delil kitap ve sünnettir. Kur’ân’da şöyle buyurulur: «Eşlerinizi boşadığınız zaman, iddetlerinde boşayın.»^[1] «Boşama iki defadır. Sonra ya iyilikle geçinmek veya güzellikle ayrılmak gerekir.»^[2] Bir sonraki ayette ise ayrıca üçüncü boşamadan söz edilir.^[3]

Bir sözle üç boşamanın gerçekleşebileceğini ifade eden çeşitli hadisler de vardır. Nitekim, Fâtıma binti Kays (r. anhâ) eşi tarafından üç talakla boşanmış ve nafaka için Hz. Peygamber’e başvurmuştu. Fakat bu isteği Allah elçisi tarafından reddedilmiştir. Eğer üç boşama geçerli sayılmasaydı onun nafakadan mahrum bırakılmaması gerekirdi.^[4]

Ancak İbn Teymiyye ve İbnü’l-Kayyim el-Cevziyye ile bunlara uyanlar üç boşamanın ayrı zamanlarda yapılması görüşündedir. Nitekim İbn Abbas’tan şöyle dediği nakledilmiştir: «Hz. Peygamber ile Ebûbekir zamanında ve Hz. Ömer’in halifeliğinin ilk iki yılında üç talâk bir idi. Sonra Ömer (r.a.) dedi ki: Halk kendilerine mühlet verilmiş olan bir konuda acele gösterdiler. Biz de bunu kabul etsek dedi ve bunu geçerli saydı.»^[5]

Bu hadîs, Hz. Ömer’den önceki dönemde üç boşamanın bir talak sayıldığını açıkça ifade etmiyor. Belki halkın boşama işinde acele etmediğini ve eşini ric’î talakla boşamayı tercih ettiğini ve böylece evliliğin devam etmesi için açık bir kapı bıraktığını belirtmiş oluyor. Ancak Hz. Ömer döneminde bir defada üç talakla boşamalar arttığı için onun bu yayılan uygulamayı geçerli saydığı anlaşılmaktadır.

Diğer yandan ayrı cümlelerle üç defa boşama durumunda ikinci ve üçüncü boşamaların birincinin tekrarı ve güçlendirilmesi anlamına geldiğini düşünmek de gerekiyor.

Dipnotlar:

^[1]. Talâk, 65/1. ^[2]. Bakara, 2/229. ^[3]. Bakara, 2/230. ^[4]. Müslim, Talâk, 38. ^[5]. Müslim, Talâk, 2; Ebû Dâvûd maa Avnî’l-Ma’bûd, II, 226, 227.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları