Süt Kardeşliği Hangi Durumlarda Söz Konusu Olur?
Süt emme belirli yaşlarda mı olmalıdır? Kaç defa emmekle hısımlık doğar?
Çoğunluk müctehitlere göre, süt hısımlığının doğması için öz anne olmayan yabancı bir kadının sütünün ilk iki yaş içinde emilmesi gerekir. Çünkü âyette: «Anneler çocuklarını iki bütün yıl emzirirler»[1] buyurulmuştur. Bu âyet süt emziren yabancı kadını da kapsar. Diğer yandan hadiste «Süt hısımlığı ancak iki yaş içinde emzirilen sütle olur.»[2] buyurulmuştur.
SÜT EMME SÜRESİ NE KADARDIR?
İmam Ebû Hanîfe’ye göre ise emme süresi otuz aydır. Delil; «Çocuğun ana karnında taşınması ile sütten ayrılmasının süresi otuz aydır.»[3] âyetidir. Buradaki otuz ay, hem gebeliğin ve hem de sütten ayrılmanın ayrı ayrı süresidir. Çoğunluk fakihler ise bu âyetten gebeliğin en kısa süresi olan altı ayı çıkararak yukarıdaki âyetle bunu birlikte değerlendirmişlerdir. (bk. Lukmân, 31/21)
Süt hısımlığı doğuran emmenin şartları şunlardır.
a) Sütün öz anne dışında bir kadından ağız yoluyla alınması gerekir. Süt emziren kadının evli veya bekar olması sonucu değiştirmez.
b) Sütün, çocuğun midesine ulaşması gerekir. Sütü memeden emmekle bir kap veya bardaktan içmek arasında fark yoktur.
c) Hanefî ve Mâlikîlere göre süt emme miktarı az olsun çok olsun hısımlık doğar. Çünkü «Süt emziren analarınız (size haram kılındı).»[4] âyeti ile «Nesepçe haram olanlar süt yoluyla da haram olurlar»[5] hadisi mutlak olup, bunlarda emme sayısı ve miktarı belirtilmemiştir. Şâfi ve Hanbelîlere göre beş ayrı emme şarttır. Delil; Hz. Âişe’den nakledilen «Beş defa emmekle haramlık doğar» rivayetidir[6], ancak Âişe (r. anhâ) bu rivayeti âyet olarak öne sürmüşse de, bunu ayet olarak bilen başka şahit bulunamadığı için Kur’ân’a alınmadığı nakledilir.
d) Sütün başka bir sıvı veya gıda ile karıştırılmaması gerekir. Aksi durumda çok olan esas alınır. İmam Ebû Hanîfe’ye göre ise süte başka bir gıda karıştırılırsa çok olsun az olsun haramlık doğmaz. Çünkü gıda sütün niteliklerinde değişiklik meydana getirir. Günümüz tıp bilimi de İmam Ebû Hanîfe’nin görüşünü destekler sonuçlara ulaşmıştır.
Dipnotlar:
[1]. Bakara, 2/233. [2]. Buhârî, Nikâh, 21. [3]. el-Ahkâf, 46/15. [4]. Nisâ, 4/23. [5]. Buhârî, Şehâdât, 7; Müslim, Radâ’, 10. [6]. Ebû Dâvûd, Nikâh, 49; Müslim, Radâ, 25.
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları