Rici Talak Ne Demek?

İslam hukukunda rici talak (boşama) ne demektir?

İslâm hukukunda “talak” sözcüğü hem tek yanlı irade beyanıyla yapılan boşamayı, hem karşılıklı rıza ile olan ayrılmayı ve hem de mahkeme kararıyla meydana gelen boşamayı kapsar. Bununla birlikte talak sözcüğü ile daha çok tek yanlı iradeyle yapılan boşamalar kastedilir ve ricî, bâin, Sünnî ve bid’i talak çeşitlerine ayrılır. Kadının mâlî bir ödeme yapması veya malî bir hakkından vazgeçmesi yoluyla tarafların anlaşarak evlilik birliğine son vermelerine “hul’ veya muhâlea”, mahkeme kararıyla meydana gelen boşanmaya da “tefrîk” denir.

Kocaya yeni bir nikâha ihtiyaç olmadan boşadığı karısına tek yanlı iradeyle dönme imkânı veren boşama türüne ricî (dönülebilir) boşama denir. Böyle bir boşama, cinsel birleşmeyle fiilen başlamış olan bir evliliğin, açık sözcüklerle, şiddet ve mübalağa ifade etmeyen bir tarzda yapılmış olmasıyla gerçekleşir. Ayrıca bu boşamanın üçüncü boşama olmaması ve bir bedel karşılığında yapılmaması da gerekir. Bu durumda koca yeni bir nikâh akdine ve yeni bir mehre gerek olmaksızın, iddet içinde eşine dönebilir.

Kur’ân’da şöyle buyurulur:

“Boşanmış kadınlar kendi başlarına üç hayız ve temizlenme süresince beklerler… Eğer kocaları barışmak isterse, o süre içinde, onları geri almaya başkalarından daha fazla hak sahibidirler.”^[1]

Dönüşün iki şahitle tespit edilmesi,^[2] İmam Şâfi ve Ahmed b. Hanbel’in bir görüşüne, İbn Hazm’a ve bazı Şiî fakihlere göre şarttır. Diğer mezheplere göre ise, müstehaptır.

Daha önce teslim alınmayan mehrin vadesi, iddet sonuna kadar devam eder. Kadın iddet nafakasına hak kazanır. İddet içinde eşlerden biri ölürse, diğeri ona mirasçı olur.

İddet içinde barışma olmamışsa, boşama bâine (kesin) dönüşür ve erkeğin bu kadın üzerinde bir boşama hakkı eksilmiş olur.

Dipnotlar:

^[1] Bakara, 2/228. ^[2]. bk. Talâk, 65/2.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları