Ricalül Gayb Ne Demek?

Ricâlü’l-gayb ile ilgili “abdâl, üçler, yediler, kırklar” vb. kavramlar var. Bunların âyet, hadîs ve sahâbede bir karşılığı var mı? Prof. Dr. Hasan Kamil Yılmaz cevaplıyor...

Ricâlü’l-gayb; gayb erenleri, bilinmeyen Allah adamları demektir. Ricâlü’l-gayb, Allah dostluğunun gizliliğinden kinâyedir. “Rabb’ının ordularını O’ndan başka kimse bilmez”^[1] âyetinin ifâde ettiği anlam da budur. Ricâlü’l-gayb ile ilgili en eski kaynaklar, Ahmed b. Hanbel’in Müsned’i ile Hakîm Tirmizî’nin eserleridir. Özellikle şu hadîs-i şerîf, mutasavvıfların üçler, yediler ve kırklar gibi değişik isimlerle andığı gayb erenlerinin mesnedi sayılmıştır: “Bu ümmetin içinde İbrâhim tabîatı üzere kırk, Mûsâ tabîatı üzere yedi, Îsâ tabîatı üzere üç, Muhammed fıtratı üzere bir kişi bulunur. Bunlar derecelerine göre halkın efendisi sayılır.”^[2]

Hadîslerde daha çok “abdâl” kelimesi yer almakta, bâzen de aynı kökten “büdelâ” kelimesi kullanılmaktadır. Abdâl, aptal ile karıştırılmamalıdır. Abdâl kavramı önceleri âbid ve zâhid sûfîlerle birlikte muhaddis ve fakîhler için de kullanılmıştır. Hattâ abdâl hadîslerini Müsned’inde nakleden Ahmed b. Hanbel, yeryüzünde muhaddislerden başka abdâl tanımadığını söylemektedir.^[3]

Dipnotlar:

^[1]. el-Müddessir, 74/31.

^[2]. İbn Hanbel, Müsned, I, 112; V, 322; Keşfü’l-hafâ, I, 24, hadîs no: 35.

^[3]. Müsned, I, 112; V, 322; VI, 316.

Kaynak: Prof. Dr. Hasan Kamil Yılmaz, 300 Soruda Tasavvufi Hayat, Erkam Yayınları