Kapitalizm Nedir?

07 Şubat 2019 NE NEDİR?

Kapitalizm nedir? Kapitalizm ne demektir? Kapitalizm nasıl bir sistemdir? İşte cevabı...

Kapitalizm, sermâye sahiplerinin iktisâdî sahada serbest faaliyet etmeleri esasına dayanan sistem, sermâyedarlar rejimidir.

KAPİTALİZM KELİMESİ İLE İLGİLİ ÖRNEK CÜMLELER

Günümüzde global kültür istilâsı, televizyon ve internetin menfî telkin ve şartlandırmaları da, âdeta ruhlara zehir serperek mânevî hassâsiyetleri dumura uğratıyor; kapitalist düzenin israf değirmenine su taşıyor.

Vahşî kapitalizmin neticesi, bir insanlık enkâzıdır. Zira insana gözyaşını unutturur; merhametini yitirmiş bir vicdan ortaya çıkartır. Rûha şifâ verecek eczâhânelerin kapısına da kilit vurur.

*****

Kapitalist sistem, sadece maddî menfaatini ve kârını düşünür. Onun gözünde insan, ekonomi çarkını döndüren dişliden farksızdır. Bu yüzden insanı acımasızca sömürür. Gayesine ulaşmak için her yolu meşrû sayar.

İslâm ise kapitalizmin zıddına, bir vicdan muhâsebesi yaptırır. “Nereden ve nasıl kazandın; nereye ve ne şekilde sarf ettin?” suâlini sorar.

KAPİTALİZM’LE İSLÂM KARŞILAŞIRSA

Altınoluk: Şöyle bir görüş de var: Batıʼda, hristiyan ülkelerde, kapitalizm ile dînin karşılaştığı bütün sahalarda din kenara çekildi, yerini kapitalizme bıraktı. Türkiye ise yeni kapitalistleşen bir ülke. Kapitalizmin etkisi arttıkça bizde de olacak olan budur, müslümanların yaşadığı kişilik kaybı böyle bir durumdan kaynaklanıyor, deniyor. Siz nasıl değerlendirirsiniz, bu kaçınılmaz bir son mudur? Kapitalizm, iktisâdî ve ictimâî sahada müslümanların belini bükecek mi? Yani İslâm, insanların hayatında fiilen, sadece inanç ve ibadet alanına inhisâr eden, biraz ahlâk hassâsiyeti getiren, ama sosyal-ekonomik hayatta etkisi çok sınırlanmış bir hâle gelme riski ile karşı karşıya mı?

Osman Nûri Topbaş: Kapitalizmin doğup yayıldığı toplumların ekseriyeti hristiyan toplumlardır. Hristiyanlık; “Rabbin Îsâ olduğunu bil, o sana yeter.” der. “Sezarʼın hakkı Sezarʼadır.” der. İktisâdî ve ictimâî hayatı tanzim etmek gibi bir derdi yoktur. Yani telkin ettiği şeylerin toplum hayatında bağlayıcı bir tarafı yok. Merhametli olacaksın diyor, o kadar. Merhametli olmak da herkesin anlayışına göre değişiyor. Meselâ zalim bir patron da; “Ben merhametliyim.” diyebiliyor.

Bu bakımdan kapitalizmin, önünde mânevî değerler nâmına hiçbir engel bulunmadığı böyle toplumlarda hızla yayılması gâyet tabiîdir.

Fakat İslâm, iktisâdî ve ictimâî hayata dâir, müʼminlerin önüne pek çok kâide koyar. Müʼminler bunlara riâyet ettiği takdirde, ruhsuz ve acımasız bir iktisâdî hayatın toplumu kuşatması mümkün değildir. Lâkin müʼminler ictimâî ve iktisâdî hayattaki vazifelerini yerine getirmedikleri takdirde, “Tabiat boşluk kabul etmez.” kâidesi gereğince, bu alanları başka sistemlerin doldurması kaçınılmazdır.

İmâm Şâfiî (r.a) buyurur:

“Kendini hak ile meşgul etmezsen bâtıl seni işgâl eder.”

Demek ki bu hususta da asıl mesʼûliyet, müslümanlara düşüyor. Çünkü İslâm, Hakkʼın rızâsına uygun yaşamanın ölçülerini bildirir; onu yaşamaksa müslümanın vazifesidir.

İslâmî hassâsiyetler yaşanırsa, kapitalizmin iktisâdî hayatımızı istilâ etmesi mümkün değildir, fakat İslâmî ölçülerden ne kadar fire verilirse, o nisbette kapitalizm davet edilmiş olur.