Tarih Kitaplarına Siyer ile Başlayan Alimler
Tarih kitaplarına siyer ile başlayan alimler kimlerdir? İşte siyer ve megaziye yer veren önemli tarih kitapları.
Târih kitabı yazarken eserine Siyer’le başlayan âlimler vardır. Bunlardan Halîfe bin Hayyât (v. 240) muhaddistir, sikadır ve İmâm Buhârî’nin hocalarındandır. Onun et-Târîh adlı eseri günümüze ulaşan en eski tarih kitaplarındandır. Kronolojik esasa göre yazılan eser, tarihlendirmenin önemine dair bazı âyet ve hadisler, insanların kullandığı takvimler ve Hz. Ömer (r.a) zamanında hicretin tarih ve takvim başlangıcı olarak kabul edilmesine dair rivayetlerle başlar. Nebiyy-i Ekrem (s.a.v) Efendimiz’in doğum tarihiyle Mekke ve Medine’deki ikamet sürelerine dair haberlere kısaca yer verdikten sonra hicretin 1. yılından (622) başlayarak Peygamber (s.a.v) Efendimiz’in dönemini kısaca anlatır.
İslâm dünyasında tarihçilerin babası diye tanınan, Târîhu’l-ümem ve’l-mülûk’ün müellifi İbn Cerîr et-Taberî’nin (v. 310) temel husûsiyeti Hz. Âdem’den başlayarak kendi imkânlarına göre bir dünya ve peygamberler tarihi yazmaya başlamasıdır. Ardından peygamberler tarihinin devamı ve son halkası olmak üzere Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’in Mekke ve Medine dönemlerini oldukça geniş biçimde kronolojik olarak kaleme alır. Taberî, kendinden önce yazılmış siyer ve megāzî kitaplarından ve diğer siyer müelliflerinin zamanımıza ulaşmamış bazı rivayetlerinden faydalanmış, bunları kendisine ulaştığı şekilde eserine almıştır. Sikadır, birinci derecede İbn-i İshâk’a dayanmıştır. Târîhu’l-ümem’i daha sonraki tarihçilerin siyerle ilgili haberlerinin en mühim kaynağı olmuştur.
SİYER VE MEGAZİYE YER VEREN ÖNEMLİ TARİH KİTAPLARI
Siyer ve megāzîye genişçe yer veren belli başlı tarih eserleri arasında şunlar da zikredilebilir:
- İzzeddin İbnü’l-Esîr (v. 630) el-Kâmil fi’t-târîh. Tarihçidir, sikadır.
- İbn Kesîr (v. 774), el-Bidâye ve’n-nihâye. Muhakkık ve sika imamlardandır.
- Zehebî, Târîhu’l-İslâm. Halîfe bin Hayyât gibi eserine Allah Rasûlü (s.a.v) Efendimiz’in Medine devriyle başlar.
- İbn Haldûn, el-İber.
- Diyarbekrî, Târîhu’l-hamîs fî ahvâli enfesi nefîs. Mûsâ bin Ukbe’nin rivayetlerine genişçe yer verir.
Hazırlayan: Dr. Murat Kaya, Siyer-i Nebi.