Siyer Ne Demektir?

Siyer nedir, ne anlama gelir? Siyerde ne anlatılır?

Lügatte, hal, şekil, durum, davranış, idare, yol, hareket, yürüme, âdet, bir kimsenin ahlâkı, seciyesi ve hayat hikâyesi gibi mânâlara gelen siyer, sîret kelimesinin çoğuludur.

Siyer; ıstılahta ise Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’in mübârek hayatını ve şahsiyetini, tebliğ faaliyetlerini, siyasî ve askerî mücadelelerini konu alan bilim dalına verilen isimdir. “Siyer ve Megāzî” diye de geçer.

“Savaş yeri, savaş ve savaş hikâyeleri” anlamındaki mağzât kelimesinin çoğulu olan megāzî ise Rasûl-i Ekrem Efendimiz’in gazve ve seriyyelerinin tarihine ve bu konuda yazılan kitaplara isim olmuş, siyer kelimesinin eş anlamlısı hâlinde hem kendi başına hem siyerle birlikte kullanılmıştır.

Zamanla Siyer, sâdece Peygamber (s.a.v) Efendimiz’in hayatı için kullanılan bir ıstılah hâline gelmiş, sîret ise başka şahsiyetlerin hayatlarını anlatan kitapların adlarında da yer almıştır.

Siyer terimi aynı zamanda savaş, esirler ve ganimetler başta olmak üzere devletler hukuku dallarına giren konulara isim olarak verildiği gibi, bu alanda yazılan kitapların isminde yer almış, ayrıca fıkıh kitaplarının bu mevzuları ele alan kısmının ismi olmuştur.

İslâm dünyasında Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’in hayatı ve şahsiyetine duyulan alâka, Kur’ân-ı Kerîm’in ve İslâm dininin ona atfettiği ehemmiyet ve kıymetten kaynaklanır. Bir müslümanın bu alâkası, “Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Hz. Muhammed’in Allah’ın kulu ve Rasûlü olduğuna” şehâdet edip dine girmesiyle başlar. Zîrâ kişi, kendi hayatında Rehber’inin yani Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’in yolunu izlemiyorsa Müslüman olamaz.

Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’in şahsiyetine derin bağlılığın ve alâkanın esas sâiki, ilâhî ve Kur’ânî’dir. Esasen Kur’ân-ı Kerîm müslümanlara ilimle uğraşma ve tedvin hareketini başlatma hususunda örnek olduğu gibi ilmin ehemmiyetini bildiren âyetleriyle de müslümanları ilme teşvik etmiştir. Onlar da Kur’ân-ı Kerîm’in iyi anlaşılabilmesi için kıraat, tefsir, Arap dili ve edebiyatı; Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’in daha iyi tanınması ve bilinmesi için de hadis ve siyer-megāzî konularında tedvin faaliyetlerine başlamışlardır.

Hazırlayan: Dr. Murat Kaya, Siyer-i Nebi.