Melik Ne Demek?

Melik nedir, ne anlama gelir? Melik kelimesinin sözlük anlamı ve İslam devletlerinde melik unvanının kullanımı.

Melik, hükümdar, kral ve bir şehir veya bölgenin idaresiyle görevli hânedan mensubu yüksek devlet görevlileri için kullanılan unvandır.

MELİK NEDİR?

Sözlükte “sahip ve mâlik olmak” anlamındaki milk (mülk, melk) kökünden türeyen melik kelimesi (çoğulu mülûk) birçok Sâmî dilde yer almaktadır. (İbr. meleh, Arm. melkâ, Akkadca melku, Asurca melku, meliku) Kelimeye bir hükümdar unvanı olarak İslâm öncesine ait bazı kitâbelerde rastlanılmıştır. Güney Arabistan’da Sebeliler’den kalan Sirvah kitâbesinde bu unvan Sebe hânedanına mensup bir kral için kullanılmış, Kuzey Arabistan’da bulunan Nemâre mezar kitâbesinde de İmruülkays b. Hucr “melikü’l-Arab” olarak nitelendirilmiştir.

MELİK UNVANININ KULLANIMI

Hz. Peygamber’in sallallahu aleyhi ve sellem vefatının ardından toplumun siyasî olarak yeniden şekillenmesi sürecinde Müslümanlar melik unvanını benimsemediler.

Gerek dört halife gerekse Emevîler devrinde devletin başında bulunanlar ve Abbâsî devlet başkanları çoğunlukla “halife, emîrü’l-mü’minîn” ve nâdir olarak da “imam” unvanlarını kullandılar.

Melik unvanı daha sonra giderek yaygınlaşıp Gazneliler, Karahanlılar, Selçuklular ve Zengîler gibi devletler tarafından benimsenirken İslâm dünyasının batısında yer alan devletlerden Fâtımîler’de bu lakap halifeler için değil emîrler, özellikle de vezirler için kullanıldı.

Büveyhîler, Selçuklular, Eyyûbîler ve Memlükler’de melik unvanı sadece hânedanın en büyük hükümdarına değil şehzadelere, vezirlere ve mahallî yöneticilere de verilmiş, böylece aynı ülke sınırları içinde çok sayıda kişinin melik lakabını alması unvanın değerinin düşmesi sonucunu doğurmuştur.

İslâm tarihinde melik unvanı nâdir olarak kadınlar için de kullanılmıştır. Memlükler devrinde Mısır’da bir süre devleti yöneten Şecerüddür “meliketü’l-İslâm” unvanını almıştır

Kaynak: DİA