Kur’an’a ve Sünnete Göre Abdest Nasıl Alınır?
Abdest nedir? Abdestin tarifi ve abdest almanın hükmü nedir? Abdest neden alınır? Kur’an’a ve sünnete göre abdest nasıl alınır? Abdest almanın fazileti ile ilgili hadisler.
Abdest kelimesi Farsça âb (su) ve dest (el) kelimelerinden oluşan ve “el suyu” anlamına gelen bileşik bir sözcüktür. Abdeste, güzelliğinden ve temizliğe olan hizmetinden dolayı Arapça’da “vüdû” adı verilmiştir.
ABDEST NEDEN ALINIR?
Abdest başlı başına bir ibâdet değil, kimi ibâdetlerin yerine getirilmesi için yapılan ve kişinin bu ibâdetlerden ruhen tam olarak yararlanmasını sağlamaya yardımcı olan bir ibâdettir. Belirli uzuvları usulüne göre yıkamaktan, ya da meshetmekten ibarettir. Abdest ile bedenin el, yüz, ağız, burun, diş ve ayaklar gibi kirlenmeye ve dışarıdan gelecek mikroplara en açık olan yerleri günde birkaç kez yıkanmış olur. Sinir sistemi ve kan dolaşımı düzenli hale gelir. Böylece Yüce Allah’ın huzuruna sükûnetle çıkma imkânı doğar.
KUR’AN’DA ABDEST ALMA TARİFİ
Hz. Peygamber (s.a.s)’in abdest almadan hiçbir iş yapmadığı nakledilir.[1] Abdest, Kur’an-ı Kerîm’de namazın bir ön şartı olarak şöyle zikredilir: “Ey iman edenler, namaza kalkacağınız zaman yüzlerinizi ve dirseklere kadar ellerinizi yıkayın, başınızı meshedin ve topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın… Eğer su bulamazsanız temiz toprakla teyemmüm edin.” [2] Bu âyet Medine’de inmiştir. Namazın hicretten bir buçuk yıl kadar önce Mekke’de, Mi’rac gecesinde farz kılındığı düşünülürse, abdestin başlangıçta mendup olarak uygulandığı, Medine döneminden itibaren de, özellikle namaz için farz kılındığı sonucuna varılır.
Abdestin hükmü farz, vacip ve mendup olarak üç çeşittir. Namaz kılmak, Kâ’be’yi tavaf etmek, tilâvet secdesi yapmak ve Kur’an’a dokunmak için abdestin gerekliliği konusunda mezheplerin çoğunluğu görüş birliği içindedir. Ancak Hanefîlere göre Kâ’be’yi tavafta abdestli bulunmak vacip hükmündedir. Yatmadan önce abdest almak, her vakit namazı için ayrı ayrı abdest almak ve ezan okurken abdestli bulunmak mendup sayılmıştır.
Hz. Peygamber birçok kez, fiilî olarak abdestin alınma şeklini göstermiş ve abdestsiz kılınacak bir namazın Allah tarafından kabul olunmayacağını açıkça belirtmiştir.[3] Akıllı ve ergen olan ve suyu kullanmaya gücü yeten her müslüman gerektiğinde abdestle yükümlü olur.
ABDEST ALMANIN FAZİLETİ
Abdest almakla dünyevî ve uhrevî birçok fazîlet ve güzellikler elde edilir. Allah’ın Rasûlü (s.a.s) şöyle buyurmuştur: “Kim, emrolunduğu gibi abdest alır ve emrolunduğu şekilde namaz kılarsa, geçmiş günahları mağfiret olunur.” [4] “Bir kimse abdest alıp, yüzünü yıkayınca, yüzündeki âzâlarının işlediği bütün günahları, el ve ayaklarını yıkadığında, bunlarla işlediği günahları su damlalarıyla birlikte akıp gider ve kendisi de tertemiz olur.” [5]
Dipnotlar:
[1] Elmalılı, Hak Dini Kur’an Dili, II, 1583. [2] Mâide, 5/6 [3] Buhârî, Vudû’, 2; İbn Mâce, Tahâre, 47; Zeyd İbn Alî, Müsned, H. No:1, s. 47 vd. [4] Buhârî, Vüdû’, 28; Tevhîd, 24; Ebû Dâvud, Tahâre,, 51 [5] Müslim, Tahâre, 32,33; Tirmîzî, Tahâre, 2; Dârimî, Vudû’, 45; Nesâî, Tahâre, 107
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam İlmihali, Erkam Yayınları