Kur’an ve Sünnet’te Belirlenen Örtünme Şekli Nasıldır?

Kur’ân’da kadının nasıl örtünmesi istenmektedir? Saçlar da örtünme kapsamına giriyor mu? Kısaca açıklar mısınız?

İslâm’dan önce Mekke toplumu kadınları örtünmeye riayet etmez, hatta Kâbe’yi çıplak olarak tavaf ederlerdi. Bu yüzden namazda ve tavaf sırasında örtünmeyi bildiren şu âyet Mekke döneminde inmiştir. «Ey Âdemoğulları, her mescide girişinizde zînetinizi giyin.»^[1] Buradaki «zînet» sözcüğü «giysi ve elbise» olarak tefsir edilmiştir.

ÖRTÜNME İLE İLGİLİ AYETLER

Medine’ye hicretten sonra inen Nûr ve Ahzâb sûrelerinde örtünme ölçü ve sınırı şöyle belirlenmiştir.

«Mü’min kadınlara söyle; gözlerini haramdan sakınsınlar, ırzlarını korusunlar. Süs yerlerini açmasınlar. Bunlardan kendiliğinden görünen kısmı müstesnadır. Baş örtülerini yakalarının üstüne koysunlar.»^[2] Âyetteki “humur”un tekili olan «hımâr» kadına ait «başörtüsü» anlamına gelir. Said b. Cübeyr (ö. 95/713), başörtüsünün kadının boyun ve göğüslerini örtecek nitelikte olması gerektiğini söylemiştir. Saçların da örtünme kapsamına girdiğinde açıklık vardır.^[3] Bütün bedeni örtecek diğer giysi için şöyle buyurulur: «Ey Peygamber! Eşlerine, kızlarına ve mü’minlerin kadınlarına dış giysilerinden üstlerine giymelerini söyle. Bu, onların tanınıp, kendilerine sarkıntılık edilmemesi için daha uygundur.»^[4] Âyetteki «celâbîb» in tekili «cilbâb» olup sözlükte; geniş elbise, gömlek ve baş örtüsü gibi anlamlara gelir. Bir fıkıh terimi olarak şöyle tarif edilmiştir: «Kadınların normal ev içi giysilerinin üstüne giydikleri her çeşit örtüdür.» «Kadının bütün bedenini örten giysidir», «Kadınların örtündükleri her türlü giysi ve başka şeylerdir.»^[5]

PEYGAMBERİMİZİN ÖRTÜNME EMRİ

Hz. Peygamber’in şu hadisi örtünme âyetlerini tefsir etmektedir. Hz. Âişe’den nakledildiğine göre, Esma binti Ebubekir (ö. 73/692) ince bir giysi ile Allâh’ın elçisinin huzuruna çıkmak isteyince o şöyle buyurmuştur: «Ey Esmâ! Kadın ergenlik çağına ulaşınca, onun şu ve şu yerlerinden başkasının görünmesi uygun değildir.» Hz. Peygamber bunu söylerken yüzüne ve avuçlarına işaret etmişti.^[6] Başka bir hadiste ise, «Allah ergenlik çağına ulaşan kadının namazını başörtüsüz kabul etmez.»^[7] buyurulmuştur.

Dipnotlar:

^[1]. A’râf, 7/31. ^[2]. Nûr, 24/31; bk. Elmalılı, Hak Dini Kur’ân Dili, İst t.y., VI. 15. ^[3]. Kurtubî, el-Câmi’, XII, 153; İbn Kesir, Muhtasar, II, 600. ^[4]. Ahzâb, 33/59. ^[5]. Elmalılı, age, VI, 337, bk. yukarıda «örtünme» konusu. ^[6]. Ebû Dâvûd, Libâs, 31. Ebû Dâvûd bu hadise «Mürsel» demiştir. Çünkü Hâlid b. Düreyk bunu Hz. Âişe’den işitmemiştir. bk. Kurtubî, age, XII, 152; Heysemî, Mecmaü’z-Zevâid, V, 137. ^[7]. İbn Mâce, Tahâre, 132; Ebû Dâvûd, Salât, 84; Tirmizî, Salât, 160.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları