Kıbleteyn Hadisesi
Kıbleteyn (iki kıble) hadisesi nasıl gerçekleşti? Kabe'ye doğru ilk namaz nasıl kılındı?
Nebiyy-i Ekrem Efendimiz Medîne’ye ilk teşrîflerinde Ensâr’dan olan ecdâdı (veya diğer lafza göre dayıları)na misâfir oldular. On altı veya on yedi ay Beytü’l-Makdis’e doğru namaz kıldılar. Hâlbuki kıblelerinin Beytü’l-Harâm’a doğru olmasını çok arzu ediyorlardı. Kâbe’ye dönerek kıldıkları ilk namaz ikindi namazı olmuştu. Bir cemaat de O’nunla birlikte kıldılar. Efendimiz (s.a.v) ile namaz kılan bir sahâbî Mescid’den çıktı. Yolu bir mescide uğradı. Cemaat rükû hâlindeydi. Onlara:
“‒Allah için şehâdet ederim ki Rasûlullah (s.a.v) ile birlikte Mekke’ye doğru namaz kıldım!” dedi.
Onlar da oldukları yerde Beytullâh’a doğru döndüler.
Allah Rasûlü’nün Beytü’l-Makdis’e doğru namaz kılmaları yahûdilerin ve diğer ehl-i kitâbın hoşuna giderdi. Yüzlerini Beyt-i Şerîf’e doğru döndürünce bu fiillerini beğenmediler.
İlk kıbleye doğru namaz kılan ve kıble değiştirilmeden evvel vefât eden veya şehîd edilen sahâbîler de vardı. Ashâb-ı kiram onlar hakkında nasıl bir hüküm vereceğimizi bilemedik. O zaman Allah Teâlâ Hazretleri:
“Allah Teâlâ îmânınızı (ibadetlerinizi) zâyî edecek (hiçe sayacak, boşa giderecek) değildir” (el-Bakara, 143.) âyet-i kerîmesini inzâl buyurdu. (Buhârî, Îmân, 30)
Namaz esnâsında kıblelerini değiştirenler Benû Hârise Mescid’inin cemaatidir. Bugün oraya Mescidü’l-Kıbleteyn denilir. Kıblenin değiştiğini Kuba Mescid’ine haber verecek olan zât ise bir başka sahâbîdir.
Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) Hicret’ten evvel Mekke’de namaz kılarlarken Kâbe’yi araya alarak Beyt-i Makdis’e yönelirlerdi. Hicret’ten sonra 16 ay daha Kudüs’e doğru namaz kıldılar.
Saîd ibn-i Müseyyeb (r.a), Ensâr’ın Hicret’in 3 sene evvelinden îtibâren Beytü’l-Makdis’e doğru namaz kıldıklarını beyân eder. (Taberî, Tefsîr, II, 4)
Bedir’den 2 ay evvel, 17 Receb 2. Hicrî senede Allah Rasûlü’ne Mescid-i Harâm tarafına yönelmesi emredildi. (el-Bakara, 142-144)
Bu konudaki rivayetlerin toplamından çıkan sonuç şudur: Allah Rasûlü’nün Kâbe’ye doğru kıldığı ilk namaz, Benî Selime yurdunda öğle namazı oldu. Yukarıdaki rivayette bahsedildiği üzere Mescid-i Nebevî’de kıldığı ilk namaz ise ikindi idi. Kubâ ehlinin mescidlerinde Kâbe’ye doğru kıldıkları ilk namaz ise ertesi günkü sabah namazıdır.
Kaynak: Dr. Murat Kaya, Mescid-i Nebevi'den 111 Hatıra, Erkam Yayınları