Kanserin Çaresi Var mıdır?
Trafik kazası sonrası 3-5 kemiğiniz kırılsa bile ameliyatla ya da alçıyla şifa bulup hayata kaldığınız yerden devam edebilirsiniz. Peki, kanserde şifa dendiğinde ne anlaşılır?
Dönem dönem medyaya yansıyan haber başlıklarında şöyle ifadeler görürüz:
- Meşhur sanatçı filanca kanseri yendi.
- Henüz 13 yaşında ama üç kere kanseri yenmeyi başardı.
KANSERE ŞİFA
Ya da farklı konseptte yine çarpıtma bir başlık:
“Amerika’daki Türk doktordan kanseri bitirecek buluş” ya da “şimdi sıra kanser aşısında.”
Bunun bir model daha kötüsü, sokaklara sprey boya ile telefon numarası yazan, sağa sola el ilanı bırakan “kanserle yaşamak zorunda değilsiniz, kanser acılarına son” sloganları ile müşteri çekmeye çalışanlar.
Zemzem’e okuyoruz, dördüncü evre kanser şifası garanti… diyen bir kişiyle de tanıştığımı hatırlıyorum.
Muhakkak ki Rabbimiz isterse, istediği kulunun hastalığına zemzem suyuyla da Terkos suyuyla da şifa verir. Haddi zatında şifa vermek için suya muhtaç olmadığını da hepimiz biliyoruz.
İnşallah çok geçmeyecek, ama aşıyla ama ilaçla kanserin de şifası bulunacak diye ümitliyiz. Vebanın, veremin tedavi edilemeyip insanların ölümü beklemek üzere kaderlerine terk edildiği günler de gördü bu dünya, bunun da elbette bir çaresi bulunur.
İleri teknoloji destekli tanı araçları, nanoteknoloji uygulamaları sayesinde çok erken dönemde tanı konabiliyor. Akıllı ilaçlar, bilim kurgu romanlarında okusanız bile inanamayacağınız etki mekanizmalarına sahip. Bunları görünce sabır diyoruz, az kaldı.
Fakat malumunuz kâinatı yaratan “sebep” mefhumunu da yaratmış. Sebepsiz işler mucize ya da keramet olarak kaideyi bozmayacak istisna derecesinde kalmış. Kanserin tedavisi için ihtiyaç duyulan “sebep” belli kanser tipi dışında elimizde yok maalesef.
Öncelikli olarak kanserlerin birçoğunda tıbbi manada “şifa”dan bahsedilemez. Menenjit ya da zatürre olur hastanede yatar, tedavi olursunuz her şey düzelir, hastane otomasyon sistemine ve SGK kayıtlarına “şifa ile taburcu” yazılır.
KANSERDE ŞİFA DENDİĞİNDE NE ANLAŞILIR?
Trafik kazası sonrası 3-5 kemiğiniz kırılsa bile ameliyatla ya da alçıyla şifa bulup hayata kaldığınız yerden devam edebilirsiniz. Peki, kanserde şifa dendiğinde ne anlaşılır?
En baştan başlayalım. Hastamız bir şikâyetle hastaneye başvurur. Muayene, laboratuvar ve görüntüleme metotlarıyla bir noktaya gelinir.
Hastamızın akciğer filminde şüpheli bir alan vardı, tomografi çektik, kitle tespit edildi, bronkoskopi yaptık. Kitleyi gözümüzle gördük, örnek aldık. “Doku tanısı” istedik. Patoloji uzmanımız gözüyle gördü. Sonuç? Diyelim ki “küçük hücreli akciğer kanseri.”
Kanser tanısı konduğunda akla hemen evreleme gelir. Genellikle görüntüleme metotlarıyla hangi vücut bölümlerine yayıldığı tespit edilir. Bunu da yaptık, şimdi tam tanı, diyelim ki “evre 2 küçük hücreli akciğer kanseri.”
Bazen tanı kesin, tedavi net olur. Cerrahi, radyoterapi (ışın tedavisi) ve kemoterapi (ilaç tedavisi) seçenekleri arasından plan yapılır. Bazen hastanın yaşı, eşlik eden hastalıkları, kanserin tipi ya da yayılmasına bağlı şüpheler nedeniyle hastanın durumu kanser konseyinde tartışılır. Konuyla ilgili her branştan hekimler aynı ortamda toplanıp planlamayı birlikte yaparlar. Konsey kararını verir, hastaya bir yol haritası çizilir.
ALLAH BİLİR
Hasta yakınlarının beklentisi “hastamız yaşayacak mı, ne kadar yaşayacak” sorularına cevaptır şüphesiz. Her zaman geçerli, en doğru cevap şudur: “Allah bilir.”
İlk aşama, uygulanan tedaviye hastanın (belki de kanser hücrelerinin) vereceği cevabı belirlemektir. Bazen eldeki bütün tedavileri uygularsınız kemik iliğini işgal eden hücreler hiç azalmaz. Bazen 2-3 cm’lik kitle adeta buharlaşıp yok olur. Sonra “sağ kalım” kavramı çıkıyor karşımıza
Önce genel manada “sağ kalım”ı izah edelim. Az önce yukarıda tanısını koyduğumuz 63 yaşındaki hastamız için 5 yıllık sağ kalım % ... ya da erken evredir. 10 yıllık sağ kalım oranından da bahsedilir. Bunun bir ileri versiyonu hastalıksız sağ kalımdır.
Hastamızın ameliyatı çok başarılı geçti, kanserli dokuyu tamamen temizledik. Kontrol tetkiklerini aldık normal, geçmiş olsun. Takiplerde işler yolundaydı ama 18. ay kontrolünde, aynı yerde yeni bir kitle saptandı. Ya da ilk kitleyle ilişkilendirilebilecek farklı bir organ tutulumu var. Hastamızın “hastalıksız sağ kalımı: 18 ay”
Bu bilgiler büyük merkezlerde toplanıp hesap kitap yapılıp bir tahmin ortaya konuyor. Bu tip istatistiklerin sadece ihtimal belirttiği unutulmamalı. Beş yıllık ortalama sağ kalım %70 diyorsunuz ama 12 yıl yaşayan hastalar da var. Bir meselenin gerçekleşme ihtimali %1 ise çok küçük bir rakamdır bu, hâlbuki o kişi için olayın %100’ünü ifade eder. Yani kanseri yendi iddiası genelde bu kontrolde kanserli hücre tespit edilmedi, an itibariyle işler yolunda demektir.
Olayın bir boyutu da kanser zannedilen/ kansere benzeyen durumlar; bazen mikrobik kökenli kist ya da apseler yanlış tanı ile kanser zannedilebilir. İletişim hatası ya da abartmaya meyilli bir hasta yakınının gayretiyle yanlış anlaşılır. Antibiyotik kullanılırken 3 kg soğan yiyen hastamız bir yüzyıl(!) boyunca kanseri soğanla yendim diye dolaşabilir.
Hâsılı, tıbbiyede doğruluğu asırlardır tartışılmayan güzel bir söz vardır; hastalık yok, hasta var. Her şey kişiye özel seyrediyor. Her şey imtihan biliyoruz ama kanser sahiden çok değişik bir imtihandır. Ne zaman ne yapacağını kimse tam olarak bilmez. Tabii ki kader de olan görülür hasta, hasta yakını, doktor olarak bizlerde gidişat sırasındaki tavrımızla puan alırız. Kalın sağlıcakla…
Kaynak: Fırat Erdoğan, Altınoluk Dergisi, Sayı: 453