İslam’da Düğün Yemeği Var mıdır?
Velîme ne demektir? İslam’da düğün yemeği var mıdır? Peygamberimizin (s.a.s.) düğün yemeği ile ilgili hadisleri.
İslâm, nikâhın ilan edilmesini, neşe ve sevincin bir belirtisi olarak defe vurulmasını istemiş, bununla evli olanla bekâr olanı, helâl ile haramı birbirinden ayırmayı hedeflemiştir. Çünkü bâkire veya dul kadının, şahitlerin önünde nikâh akdi yapılmış olsa bile sessizce bir erkekle birlikte yaşamaya başlaması çevreyi kötü zanna düşürür ve bu iki kişi zina töhmeti altında kalır. İşte İslâm, mü’minlerin evliliğinin yapılacak bir düğün merasimi ve bu arada davetlilere verilecek bir yemekle (velime) çevreye duyurulmasını istemiştir.
VELİME NE DEMEKTİR?
Düğün dolayısıyla verilen yemeğe “velîme” denir. Velîmede müsafir, eşdost ve yöredeki fakirlere yemek ikramı esastır. Düğün yemeği uygulaması câhiliyye dönemine kadar uzanır. Hz. Peygamber, ilk eşi Hz. Hatice ile evlenirken iki deve kestirerek davetlilere yemek ikram etmiştir. Amcası Ebû Talib de bu münasebetle evinde bir ziyafet düzenleyerek Hz. Peygamber’i ve Hz. Hatice’yi davet etmişti.
DÜĞÜN YEMEĞİ İLE İLGİLİ HADİSLER
Önceden yalnız örf olan velîme Hz. Peygamber’in uygulaması ile sünnete dönüşmüştür. Hz. Peygamber, Hz. Zeynep’le evlendiğinde bir koyun kesmiş, Safiyye (r. anhâ) ile evliliğinde ise hurma ve kavut (sevik) ikram etmiştir. Düğün yemeğinin miktarı ve kalitesi düğün sahibinin mali gücüne ve cömertlik durumuna göre değişir. Nitekim Allâh’ın elçisi insanların en cömerdi olduğu halde bazı düğünlerde et ve ekmek ikramı yerine daha basit ikramlarda da bulunmuştur.[1]
Hz. Peygamber ashabı kirama da düğün yemeği vermelerini tavsiye etmiştir. Nitekim Abdurrahman b. Avf’ın (ö.32/652) evlendiğini duyunca, kendisine; “Bir koyun keserek de olsa, düğün yemeği ver.” [2] buyurmuştur.
Hz. Ali (ö.40/660) Hz. Fâtıma (ö.11/632) ile evlenirken yarım ölçek arpa almak üzere zırhını bir Yahudiye bırakmış; bir miktar çekirdeği çıkarılmış kuru hurma, un, yağ ve yoğurt karıştırılarak hazırlanan bir yemek ve arpa ekmeği ikram edilmiştir. O günün şartlarında bu, iyi bir ziyafet sayılıyordu.[3]
Şâfiîlere ve Zahiri mezhebine göre düğün yemeği vermek vâcip hükmündedir.
Hanefîlere göre bu yemeği vermek sünnet olduğu gibi, velime davetine katılmak da sünnettir.
Çoğunluk mezhep müctehitlerine göre ise velime davetine katılmak vâciptir. Dayandıkları delil şu hadislerdir: «Kim düğün yemeğine çağrılır ve icabet etmezse Allâh’a ve Resûlüne âsî olmuş bulunur.»[4] «Sizden biriniz düğün yemeğine çağrılınca gitsin.»[5]
Düğün yemeklerinde haram olan şeylerin ikram edilmemesi, riya ve gösterişten sakınılması gerekir. Nitekim hadiste şöyle buyurulmuştur: «Velime’yi ilk gün vermek bir haktır, ikinci gün vermek güzeldir, üçüncü günde yemek vermekte ise şöhret ve gösteriş (korkusu) vardır.»[6]
Diğer yandan bu davetlere zenginlerle birlikte fakirlerin de çağrılması gerekir. Hadiste şöyle buyurulur: «Davetlerin en kötüsü, zenginlerin çağrılıp, fakirlerin mahrum edildiği düğün yemeğidir. »[7]
Dipnotlar:
[1] İbn Mâce, Sünen, H.No: 1908-1910. [2] İbn Mâce, H. No: 1907, Nikâh, 24; Buhârî, 67, 68; Dârîmî, At’ime, 28, Nikâh, 22. [3] Asım Köksal, İslâm Tarihi, İstanbul 1981, s. 259; Ali Rıza Temel, «Velime» mad. Şamil İslâm Ansik., VI, 339. [4] Buhârî, Nikâh, 72; Müslim Nikâh, 107-110; Ebû Dâvûd, At’ime, 1. [5] Buhârî, Nikâh, 71; Müslim, Nikâh, 96-98. [6] Ebû Dâvûd, At’ime, 3; İbn Mâce, Nikâh, 25; Dârimî, At’ime, 28. [7] Buhârî, Nikâh, 72; Müslim, Nikâh, 107, 109, 110; Ebû Dâvûd, Atlime, 1; İbn Mâce, Nikâh, 25.
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları