İslam Hukukunda Boşama (Talak) Çeşitleri
Boşama çeşitleri nelerdir? Bir erkek eşini nasıl boşamalıdır? Kaç çeşit boşama vardır? Mü’min hangisini tercih etmelidir? İslam hukukuna göre boşama (talak) çeşitleri.
Evlilikler sürekli olarak devam etmek üzere yapılır. Ancak eşler uyuşamaz, kişilikleri ve dinleri zarar görmeye başlarsa boşanma gerekli hale gelebilir. Birbirinden nefret eden, belki aralarına düşmanlık giren ve bir arada yaşamalarına imkân kalmayan karı - kocanın ayrılması, birlikte yaşamaya çalışmalarından daha tercihe şayan olduğunda açıklık vardır.
BOŞAMA ÇEŞİTLERİ
Boşama hemen sonuç doğurup doğurmaması bakımından ikiye ayrılır. Ric’î ve bâin boşama. Ric’î boşama normal boşama ifade eden sözcükler kullanılarak bir veya iki defa yapılan boşama türüdür. «Seni bir boşama ile boşadım» demek gibi. Bâin boşama ise «Seni kesin boşama ile boşadım» sözü ile olabileceği gibi, şiddet ifade eden sözcüklerle veya kinâyeli sözcük denilen «Çık, git, bir daha dönme» veya «Babanın evine git» gibi sözcüklerle de yapılabilir. Ancak bu sözcükler başka anlama gelebildiği için boşama niyeti de şarttır.
Ric’î boşamada koca iddet süresi içinde eşine döndüğü, başka bir deyimle eşler barıştıkları takdirde, yeni bir nikâha gerek olmaksızın evliliklerini sürdürebilirler. Ancak kullanılan bir veya iki boşama, sayı olarak eksilmiş bulunur. İddet sonuna kadar dönüş olmamışsa ric’î boşama bâine dönüşür.
Bâin boşama ise evliliğe derhal son verir ve gerek iddet içinde ve gerekse iddetten sonra yeni bir nikâh olmadıkça evliliğin devam etmesine imkân bulunmaz. Diğer yandan bâin boşama üçüncü boşama niteliğinde olursa, yeni evlilik için «hülle» şarttır.
BAİN TALAK (BOŞAMA) ÇEŞİTLERİ
Şu çeşit boşamalar bâin boşama niteliğindedir:
- Kocanın cinsel birleşmeden önce boşaması,
- Kadının, kocasına vereceği bir bedel karşılığında anlaşmalı boşanması. Buna «muhâlea» denir.
- Şiddet ifade eden veya kinâyeli olan sözcüklerle boşama. Bu son durumda boşama niyeti de gereklidir.
- Ric’î boşamanın iddet sonunda bâin boşamaya dönüşmesi.
- Bir defada veya ayrı sözlerle üç boşama bâin boşama niteliğindedir.
SÜNNETE UYGUN OLAN BOŞAMA
Sünnet üzere yapılan boşama şu iki şekilden birisi ile olmalıdır:
- Koca, eşini temizlik günlerinde bir ric’î talakla boşayıp iddet sonuna kadar bekler. Buna «en güzel boşama» denir.
- Koca, eğer eşiyle bütün bağları koparmak istiyorsa, üç temizlik süresi içinde birer defa ric’î talakla boşar. Buna da «güzel boşama» adı verilmiştir.
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları