İbret Ne Demek?

İbret nedir, ne anlama gelir? İbret kelimesinin sözlük anlamı nedir? Kur’an’da ve hadislerde ibret kelimesi nasıl geçiyor? İbret kelimesinin anlamı ve ibret (almak) ile ilgili cümleler.

İbret, “kötü bir olaydan alınması gereken ders, uyarıcı sonuç” demektir.

İbret, yanlış davranışların yol açtığı kötü sonuçlardan ders almak anlamında ahlâk ve tasavvuf terimidir.

İBRET NEDİR?

Sözlükte “geçmek, aşmak” mânasındaki abr kökünden gelen ibret kelimesi genellikle “görünenden görünmeyene geçmek, nesnelerin ve olayların dış yüzüne bakıp onlardaki hikmeti kavramaya çalışmak, olaylardan ders alıp doğru sonuçlar çıkarmak ve buna göre davranmak” anlamında kullanılır.

İnsanların Allah’ın emirlerine, dinin hükümlerine ve ahlâk kurallarına uygun şekilde hareket edip mutlu ve huzurlu yaşamalarında ibret almanın büyük bir payı olduğu için Kur’an’da peygamberlerden, onların gönderildiği toplumlardan ve kendilerine karşı gelenlerden söz eden kıssalara geniş yer verilmiştir. Ayrıca tanrılık iddiasında bulunan Firavun’dan bahsedilirken, “Bunda Allah’tan korkanlar için ibret vardır” denilmiştir. Bu âyetlerden ancak akıl sahibi, sağduyulu ve Allah’tan korkan kişilerin ibret alabileceği anlaşılmaktadır.

Kur’ân-ı Kerîm’de, Bedir Gazvesi’nde sayıca az oldukları halde galip gelmeleri hatırlatılarak Müslümanların bundan ibret almaları istenmiş (Âl-i İmrân 3/13), gece ile gündüzün ardarda gelişi (Nûr 24/44) ve hayvanlar âlemi (en-Nahl 16/66; el-Mü’minûn 23/21) ibret alınacak konular arasında zikredilmiştir. Hz. Peygamber de ibret almak için kabirlerin ziyaret edilmesini tavsiye etmiştir. (Müsned, V, 356)

Yine Kur’an’da, Müslümanlarla yaptıkları antlaşmaya uymadıkları için göç ettirilen yahudi Nadîroğulları’yla ilgili olaydan bahsedilirken kullanılan, “Ey basîret sahipleri, ibret alın!” (el-Haşr 59/2) ifadesinde geçen “fa‘tebirû” kelimesini fıkıh usulü âlimleri “kıyas yapın” şeklinde anlamış (Gazzâlî, II, 63, 122), Fahreddin er-Râzî de bu âyete dayanarak kıyasın şer‘î bir delil olduğunu savunmuştur. (Kaynak: DİA)

İBRET İLE İLGİLİ CÜMLELER

Şüphesiz bunda, Allah’ın azabından korkanlar için elbette büyük bir ibret vardır. (Naziat suresi, 26. ayet)

***

Mustafâ’dan ibret alın siz dahi. (Süleyman Çelebi)

***

Gören göze ibret vardır her şeyde. (Âşık Veysel)

***

Cân ile gûş eyle ene’l-Hak na’rasın / Dîde-i ibretle bak her zerre bir Mansûr’dur. (Zekâî Mustafa Efendi)

***

Adviye Molla’nın masalında gizlenmiş ibreti de işte otuz sene sonra anlıyorum. (Safiye Erol)

***

Yaşadığımız zamanların arkasından hayret ve ibretle bakıp rüyâ mı idi acaba desek revadır. (Sâmiha Ayverdi)