Hutbe'de Konu Seçimi Nasıl Yapılır?
Hutbede konu seçimi nedir ve nasık yapılır?
Hutbe, Cuma namazı için mescidde toplanmış olan, çeşitli kültür seviyesindeki Müslümanlara dini esasları ve bir hafta içinde çevrede cereyan etmiş, çoğunluğun dikkatini çeken herhangi bir olay hakkında İslâmi görüşü anlatma, cemaati aydınlatma vasıtasıdır.
Başarılı bir hutbe okumak için üç noktada iyi hazırlanmak gerekmektedir:
- Konu seçiminde
- Planda ve ön hazırlıkta
- Sunuşta
Hatibin karşısındaki ilk problem, isabetli bir konu seçimidir. Sonra “yeterli bir hazırlık” daha sonra da “başarılı bir sunuş” karşısına çıkacaktır.
Hitabetin her çeşidinde olduğu gibi hutbede de konu seçimine etki eden ya da yardımcı olan bazı unsurlar bulunmaktadır. Bunlar:
- Kimlere?
- Nelere?
- Ne maksatla?
Konuşulacağının bilinmesidir. Bu hususlar bilinirse, bu takdirde;
- Neyi ?
- Nasıl ?
- Hangi sıra ile?
Söylemek gerektiğini tayin ve tespit etmek, kısmen de olsa, kolaylaşacaktır.
O halde, konu seçiminde her şeyden önce, kendilerine hitab edilecek cemaatin kimlerden oluştuğunun bilinmesi, onların nitelik ve ihtiyaçlarının gözden geçirilmesi gerekmektedir.
İkinci olarak, çevrenin hassasiyet gösterdiği özel konular olup olmadığı da bilinmelidir.
Hatip, hutbe konusunu seçerken:
- Gözlemleriyle çevresini kontrol edecek.
- Muhataplarının isteklerini tespite çalışacaktır.
Bu bir anlamda hatibin, bir sosyolog gibi etrafına karşı duyarlı davranması demektir.
Günün ve çevrenin ihtiyaç ve şartları dikkate alınarak bir konu seçilmelidir. Hutbe konusunun seçiminde ilk dikkat edilecek nokta, cemaatin duyarlı olduğu bir mevzunun yakalanmasıdır. Bazen de cemaat farkında olmasa bile, en çok muhtaç oldukları bir konu, imam-hatip tarafından tespit edilebilir. Bu da hatibin, cemaatini eğitme ve yönlendirme görev ve yetkisinin tabii bir sonucu ve gereğidir.
Hatip, haftanın hutbesini o hafta içinde seçip hazırlamalıdır. Bir noktada da güncel olmalıdır. Hutbe konularının seçiminde zamanlama açısından dini günler mutlaka takip edilmelidir. Dini esasları anlatmaya fırsat veren tarihteki önemli gün veya olayların dikkate alınması da uygun olacaktır. Ancak tekrar eden haftalar ve günlerle ilgili konular, bir sonra aynen okunmamalıdır. Konular güncellenmelidir. Hatip tembellik yapmamalıdır.
Hutbeler her zaman, samimî, duygulu, ölçülü, uyarıcı, yapıcı, eğitici, müjdeleyici, yasaklardan sakındırıcı, yanlış inançları düzeltici, toplumda dini heyecan oluşturucu ve düşündürücü olmalıdır.