Hayber Nerededir? Hayber'in Fethi Kısaca

Hayber nerededir? Hayber'in fethi nasıl ve ne zaman gerçekleşti? Hayber'in İslam tarihindeki yeri ve önemi nedir? Hayber'in fethi hakkında kısa bilgiler...

Hicaz’da Medine-Suriye yolu üzerinde eski bir ticaret ve ziraat merkezi olan Hayber, Medine'nin yaklaşık 170 km. kadar kuzeyinde denizden 850-1000 m. yükseklikte yer alan, etrafı volkanik topraklarla çevrili aynı adlı geniş vadide, özellikle yahudilerin oturduğu yedi ayrı müstahkem kaleden oluşmaktaydı. İslâm öncesinde her yıl hac mevsiminden sonra 1030 Muharrem tarihleri arasında burada kurulan meşhur Netâh (Netât) panayırına, başta Mekke ve Yesrib olmak üzere yarımadanın içinden ve dışından çok sayıda insan akın ederdi. İslâm tarihinde Hayber, hicretin 7. (628) yılında Hz. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in yönettiği savaştan dolayı meşhur olmuştur.

• Hayber’in Fethi Nasıl Oldu?

Medine'den çıkarıldıktan sonra Hayber'e yerleşen Benî Nadîr yahudileri, Suriye ve Irak bölgelerinden gelen ticaret yolu Dûmetülcendel’den geçerek Hayber üzerinden Medine’ye ulaştığından kervanlar için bir tehdit oluşturuyordu. Diğer taraftan bunlar Mekkeli müşriklerin yanı sıra bazı Arap kabileleriyle de anlaşarak Medine’ye karşı düşmanlıklarını sürdürüyorlardı. Bu faaliyetleri Hendek Gazvesi öncesinde ve savaş sırasında yakından görülmüştü. Hendek Savaşı'nda oluşan düşman ittifakını Hudeybiye Antlaşması ile ortadan kaldırmaya muvaffak olan Resûl-i Ekrem -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, Hudeybiye’den döner dönmez 1500 kişilik bir kuvvetle Hayber üzerine yürüdü. Yahudiler müslümanları görünce kalelerine çekildiler; yedi müstahkem kalenin bir kısmı savaşla, bir kısmı barış yoluyla ele geçirildi. Bugünkü şehir eski harabe-lerin dışında kurulmuştur.

• Hayber’in Önem ve Fazileti

Hayber kalelerinden en müstahkem ve büyük olanı Hz. Ali -radıyallâhu anh- tarafından fethedilen Kamûs'tur; bunun alt tarafında Resûl-i Ekrem -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in konakladığı yerde onun adıyla anılan bir mescid vardır. Burada Hz. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in sütre yaparak namaz kıldırdığı, fetihten sonraki dönemlerde de arkasında bayram namazı kılınan bir kaya bulunmaktadır.

Kaynak: Diyanet İşleri Kutsal Topraklar Rehberi