Harem Bölgesi Neresidir?

Mekke'de Peygamber Efendimiz tarafından belirlenen Harem bölgesi neresidir? Harem bölgesinin özellikleri, yasakları nelerdir? Harem bölgesi ve Hila bölgesi sınırları nerelerdir? Harem bölgesi sınırları nasıl belirlenmiştir? Harem bölgesi hakkında kısaca bilinmesi gerekenler...

Mekke’nin, sınırları Hz. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem- tarafından çizilen çevresine Harem (yasaklanmış, korunmuş, dokunulmaz) adının verilmesinin sebebi, zararlılar dışındaki canlıların öldürülmesi ve bitki örtüsüne zarar verilmesinin haram sayılması, her türlü tecavüzün yasaklanarak buranın güvenli ve dokunulmaz kılınmasıdır. Kur'ân-ı Kerîm'de insanlar için yeryüzünde kurulan ilk mâbedin Mekke’deki mübarek ev (Kâbe) olduğu (Âl-i İmrân 3/96), Kâbe "el-beytü’lharâm” (el-Mâide 5/2), onu çevreleyen mescid "elmescidü'l-harâm" (el-İsrâ 17/1), Mekke şehri de "harem” (el-Kasas 28/57; el-Ankebût 29/67) diye nitelendirilip diğerlerinden farklı olarak İlâhî feyiz ve berekete, insanların mânevî açıdan temizlenme ve arınmalarına mahal kılındığı, buraların korunmuş ve saygıya değer yerler olduğu belirtilmiştir. Resûl-i Ekrem -sallâllâhu aleyhi ve sellem- de Mekke'nin fethedildiği gün yaptığı konuşmasında, bu beldenin yerlerin ve göklerin yaratıldığı gün Allah tarafından haram kılındığını ve kıyamete kadar da böyle kalacağını ifade etmiştir (Buhârî, "Sayd”, 10; Müslim, "Hac”, 445-446).

Allah gökleri ve yeri yarattığı gün Mekke’yi "harem" kılmış, daha sonra unutulan bu statüsü Hz. İbrâhim -aleyhisselâm- tarafından iade edilmiştir. İki âyette, Hz. İbrahim -aleyhisselâm-'in Mekke'yi güvenli bir şehir kılması için Allah'a dua ettiği belirtildiği gibi (el-Bakara 2/126; İbrâhim 14/35) bir âyette de Mekke'den güvenli şehir diye söz edilmiştir (et-Tîn 95/3). Hz. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, yeryüzünde Allah'a en yakın ve sevimli olan yerin Kâbe ve çevresi olduğunu söylemiştir. Harem’in bir hususiyeti de orada işlenen sevap ve günahların karşılığının da fazlasıyla görüleceğidir. Bütün mescidlerin, hatta bütün yeryüzünün Allah'a ibadet için mekân oluşturduğu bilinmekle birlikte Mescid-i Harâm, Mescid-i Nebevî ve Mescid-i Aksâ'da namaz kılmanın, Mekke ve Medine haremlerinde ibadet etmenin ferdî-derunî hayat açısından ayrı bir önem taşıdığı şüphesizdir.

• Harem Bölgesi Sınırları Nasıl Belirlenmiştir?

İlk defa Hz. İbrâhim -aleyhisselâm- tarafından tesbit edilen Mekke Haremi’nin sınır noktaları "alem” adı verilen taşlarla işaretlenmiştir. Ana yolların üzerindeki alemler, açıklayıcı bilgilerin yazıldığı duvar vb. bir yapı şeklinde iken diğer alemler genel olarak bir taş yığınından ibarettir. Hz. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, Mekke'nin fethinden sonra bu alemleri yenilettiği gibi, tarih boyunca çeşitli dönemlerde de yenilenerek Mekke Haremi'nin sınırlarının belirgin kalmasına özen gösterilmiştir.

• Mekke Harem ve Hil Bölgeleri Sınırları

Mekke Haremi'nin sınırları, Medine yönünde Ten'im, Yemen tarafında Edâetülibn, Cidde istikametinde Hudeybiye'nin uç noktasındaki Şümeysî, Ci'râne cihetinde Abdullah b. Hâlid mahallesi, Irak yönünde Zâtüırk yolu üzerinde Cebelünnakvâ, Karnülmenâzil yolu üzerinde Cebelülmakta, Tâif yönünde Arafat yakınındaki Ürene vadisi şeklindedir. Kâbe'yi kuşatan Mescid-i Harâm ile sınırları belirleyen alemler arasındaki uzaklık en yakını Ten'im (6 km.) en uzağı Hudeybiye (20 km.) olmak üzere 6-20 km. arasında değişmekte, çevresi 127 km. olan Mekke Haremi yaklaşık 550 km2'lik bir alanı kaplamaktadır. Harem ile mîkât yerleri arasında kalan bölgeye de Harem’deki yasakların kalkması sebebiyle Hil denilmektedir.

Hz. Âişe -radıyallâhu anhâ-, Resûl-i Ekrem -sallâllâhu aleyhi ve sellem- ile Vedâ haccını ifa ettikten sonra Ten'îm’de ihrama girerek umre yapmıştı. Yakınlığı sebebiyle umre ihramı için en çok tercih edilen bu yerdeki Mescid-i Âişe onun hâtırasını taşır.

Kaynak: Diyanet İşleri