Hafız veya Hafiz Kime Denir?
Hafız veya hafiz kime denir? Kuran'da hafız ifadesi geçiyor mu? Allâh'ın sıfatı olarak hâfız ne demektir?
Ezberlemek, zihinde tutmak, saklamak, korumak anlamındaki "h-f-z" kökünden türeyen hâfız, ezberleyen, zihninde tutan, saklayan, koruyan demektir. Hafîz, hâfız kelimesinin mübalâğalı şeklidir. Hâfız kelimesi, din ıstılahında farklı anlamlara gelir: Koruyan ve esirgeyen anlamında Allah'ın güzel isimlerinden biridir. Kur'ân'ı başından sonuna kadar hatasız olarak ezberleyenlere, yüz bin hadisi senet ve metinleriyle birlikte ezberleyip râvîlerin terceme-i hallerini bilen muhaddislere de hâfız denir. Çoğulu huffaz, hafaza, hafizîn ve hafızât'dır.
Kur'ân'da "hâfız" kavramı tekil ve çoğul şekliyle 28 defa geçmektedir. İnsanların hayır ve şer, sevap ve günah, iyi ve kötü, doğru ve yanlış bütün inanç, söz, fiil ve davranışlarını amel defterine yazarak koruyan yazıcı meleklere hâfız (Târık, 86/4) hâfizin (İnfitâr, 82/10) ve ırzlarını, namuslarını (Nisâ, 4/34; Ahzâb, 33/35) koruyan mü'minlere "hâfizîn" ve "hâfizât" denilmiştir.
Kur'ân'da bu kavram, sözlük anlamında insanı bir tehlikeden koruyan (Yûsuf, 12/12, 63), gizliyi bilen (Yûsuf, 12/81) ve bekçi (Mutaffifîn, 83/33) anlamında da kullanılmıştır.
Allâh'ın sıfatı olarak hâfız, muhafaza eden, koruyan, kollayan ve gözeten demektir. "Kur'ân-ı biz indirdik ve O'nu koruyacak olan da biziz.(le hâfızûn)" (Hicr, 15/9) âyetindeki hâfizûn, azamet çoğuludur. Kur'ân-ı tahrif ve yok olmaktan korumayı Allah, kendisi üstlenmiştir: "En hayırlı koruyucu Allah'tır. O merhametlilerin en merhametlisidir." (Yûsuf, 12/64). Allah'ın bu âyetteki "hâfız" vasfı, yaratıklara yöneliktir. Allah, mahlukatı korur, gözetir.
Hafîz kelimesi 11 âyette geçmiştir. Bunlardan üçü Allah, diğerleri peygamber (En'âm, 6/104), mü'min ve kitap (Kâf, 50/32) ile ilgilidir: "...Rabbim her şeyi koruyup gözetendir." (hafîz) (Hûd, 11/57); "...Rabbin her şeyi koruyandır." (Sebe', 34/21).
Allah'ın "hâfiz" vasfı; gökleri, yeri ve ikisinde olanları yok olmaktan koruduğunu, yaratıkları helâk olmaktan, şerlerden muhafaza ettiğini; insanların iyi veya kötü bütün amellerini sözlerini, niyetlerini bildiğini, onları tespit edip sakladığını, ondan hiçbir şeyin gizli olmadığını, hiçbir ameli zayi etmeyeceğini ifade eder. "Onları korumak Allah'a ağır gelmez." (Bakara, 2/255) âyeti Allah'ın "hafîz" vasfını ifade etmektedir. Hafîz kelimesi vekil, muhafız, murakıb ve rakîb, kelimeleri ile anlamdaştır (bk. Hicr, 15/16-18; En'âm, 6/61; Kâf, 50/18).