Hadis Rivayetiyle Meşhur Olan Sahabiler
Hadis rivayetiyle meşhur olan sahabiler hangileridir?
Sahabîlerin tamamı az veya çok, Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in hadislerini duymuş, sünnetini tatbik etmiş olmakla beraber rivayet ettikleri hadis sayıları farklıdır. Çok hadis rivayet ederek hadis rivayetinde şöhrete ulaşan sahabî sayısı fazla değildir. Hazreti Peygamber'e yakınlıkları ve O'ndan sonra halifelik yapmış olmaları sebebiyle ilk dört halife başta olmak üzere hadis rivayetiyle meşhur olan sahabîlerin bazıları şunlardır.
Hazreti Ebu Bekir: İlk halife olan Hazreti Ebu Bekir’in Kur’ana büyük hizmetleri olmuştur. Kur'an-ı Kerim onun halifeliği döneminde mushaf haline getirilmiştir. Hazreti Peygamber'den hadis rivayeti konusunda çok titiz davranmıştır. Onun için rivayet ettiği hadislerin sayısı 142'yi geçmez.
Hazreti Ömer: İslam halifelerinin ikincisidir. Hazreti Peygamber'den rivayet ettiği hadislerin toplamı 573 tür. Hazreti Ömer, hadis ve sünnetin tatbikinde kuru bir şekilciliğe ve taklide karşı çıkmış, Hazreti Peygamber'in söz ve tatbikatının öz olarak kavranmasını savunmuştur.
Hazreti Osman: Kuran-ı Kerim'i çoğaltarak İslam âleminin her tarafına yollamış böylece farklı okuyuşların önüne geçerek müslümanların bu konudaki ihtilaflarına son vermiştir. Hazreti Osman, zamanını daha çok ibadet ve Kur'an okumakla geçirirdi. Rivayet ettiği hadislerin toplamı 146 dır.
Hazreti Ali: Hazreti Ali de hadisleri kabul etmede ve hadis rivayetinde çok dikkatli davranırdı. Hadis rivayet edenlere yemin ettirdikten sonra hadislerini alırdı. Rivayet ettiği hadislerin sayısı 586 ya ulaşır.
HADİS ALİMLERİ İKİYE AYRILIR
Hadis âlimleri, sahabîleri rivayet ettikleri hadislerin miktarı bakımından iki grupta incelemişlerdir:
1- El-Muksirûn: Çok hadis rivayet eden sahabîler.
2- El-Mukillûn: Az sayıda hadis rivayet eden sahabîler.
Çokluk azlık konusunda kesin bir ölçü olmamakla birlikte, bin sayısı sınır kabul edilmiş, binden fazla hadis rivayet etmiş olan sahabîler muksirûn, binden az rivayette bulunanlar da mukillûn’dan sayılmıştır. Önce çok hadis rivayet edenleri görelim.
1- EL-MUKSİRÛN
Ebu Hureyre; Adı Abdurrahman b. Sahr'dır. Yanında bir kedi yavrusu taşıdığı için Hazreti Peygamber ona Ebu Hureyre (kedicik babası) demiş bu künye ile meşhur olmuştur. Hicretin 7. yılında (629 miladî) müslüman olmuş, Medine'de suffe'de kalıp peygamberimizin yanından hiç ayrılmayarak devamlı hadis ve ilim öğrenimi ile meşgul olmuştur.
Ebu Hureyre çok hadis rivayet eden sahabîlerin başında gelir. Ebu Hureyre de çok hadis rivayet etmesini devamlı Hazreti Peygamber'in yanında bulunmasına bağlıyordu. Kendisinden 5374 hadis rivayet edilmiştir.
Abdullah b. Ömer: Ebu Hüreyre'den sonra en fazla Hadis rivayet den sahabi İbn Ömer'dir. Rivayet ettiği hadis sayısı 2630'dur, İbn Ömer Hazreti Ömer'in oğludur. Babasıyla beraber 10 yaşında müslüman olmuş ve Medine’ye babasından önce hicret etmiştir. Abdullah İbn Ömer zühd ve takva içerisinde yaşamıştır.
Enes b. Malik: Rivayet ettiği 2286 hadisle muksirûn sahabîler arasında üçüncü sırada yer alır. Hicretten sonra henüz çok küçükken Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in hizmetine verilmiş ve O'nun terbiyesi altında yetişmiştir. Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in hizmetinde bulunması O'nun sünnetini en doğru şekilde öğrenebilmesine imkân vermiştir.
Hazreti Aişe: Hazreti Ebû Bekir'in kızı ve Hazreti Peygamber'in eşidir. Mü'minlerin annesi lakabı ile şöhret bulmuştur. Hicret'in ikinci yılında Peygamberimizle evlenmiştir.
Kendisinden birçok sahabî ve tabiî hadis rivayetinde bulunmuştur. Hazreti Peygamber'in vefatından sonra uzun süre yaşadığı için karşılaşılan çeşitli problemlerin çözümünde sık sık kendisine müracaat edilmiştir. Rivayet ettiği hadis sayısı 2210 dur.
Yukarıda isimlerini saydığımız çok hadis rivayet eden sahabilere Abdullah b. Abbas, Câbir b. Abdullah, ve Ebû Saîd el-Hudri'yi de ilave etmek gerekir.
2- EL-MUKİLLÛN
Abdullah b. Mes'ûd. İlk Müslüman olanların altıncısıdır. Abdullah b. Mes'ûd, Kur'an ve hadiste geniş bilgi sahibiydi. Muhaddisler arasında Abdullah ismi tek başına kullanılınca Abdullah b. Mes'ûd akla gelir. Rivayet ettiği hadislerin sayısı 848'dir.
Abdullah b. Amr b. El-As: Amr b. el-As'ın oğludur. Babasından önce müslüman olmuştur. Âbid, zâhid bir kimseydi. Kendini tamamen hadis öğrenimine vermişti. Hazreti Peygamber'in hadisleri yazması için verdiği izinden sonra, ondan duyduklarını yazmaya başladı. Rivayet ettiği hadis sayısı 900'dür.
Ebu Zerr el-Ğıfari: İslam’a ilk girenlerin beşincisidir. Maddî şeylere ehemmiyet vermeyen, kendisine yetecek kadarıyla yetinip, fazlasını dağıtan bir kimseydi. Mala aşırı düşkünlük gösterenleri hiç çekinmeden tenkit ederdi. Kendisinden 281 Hadis rivayet edilmiştir.
Bunların dışında, Sa’d b. Ebi Vakkas, Ebu'd-Derda, Muaz bin Cebel de az hadis rivayet eden sahabilerdendir.