…Evim Gibi Çekilişle Ev Sahibi Yapan Sistemler Caiz mi?

A evim, B evim gibi çekilişle ev sahibi yapan sistemler caiz midir?

Bu tür çort (ortaklı tasarruf) organizasyonlar, doğru şekilde işletilebilse aslında önemli bir ihtiyacı karşılayabilecek potansiyele sahiptir. Ancak gözlemlediğim kadarıyla bazı belirsizlikler ve güvensizlikler bu sistemlerde ciddi sorunlara yol açmaktadır.

Örneğin, bir X şirketi 20 kişiyi bir araya getiriyor. Katılımcılar her ay belirli bir miktarda para havuza yatırıyor. Kurayla her ay bir kişi toplu parayı alıyor. Şirket de bu hizmet karşılığında %10–20 oranında organizasyon bedeli alıyor. Ancak bu parayla hangi aracın ya da evin alınacağı, nasıl bir işlem yapılacağı net değil. Sistem, daha çok para organizasyonuna benziyor.

Diyelim ki 20 kişi aylık 10.000 TL yatırdı. 5 ay sonra 1 milyon TL’lik bir havuz oluşuyor. Kura sonucu bir kişiye çıkıyor ve onun bu parayla ev aldığı varsayılıyor. Bu evin kirasının 20.000 TL olduğu kabul edilerek diğer katılımcılara biner lira kira ödemesi yapılıyor gibi teorik bir model kuruluyor. Fakat ortada gerçekten alınmış bir ev ya da belirli bir mülk olmayınca bu durum ciddi sıkıntılar doğurabiliyor.

Eğer bu organizasyonu yapan şirket gerçekten konut üretip, her konutu 20 kişiyle paylaştırsa, bu süreç zamanla netleşse ve proje bazlı ilerlese sorun olmayabilir. Ancak mevcut durumda proje belirsizliği, mülksüzlük ve paraya dayalı işlem ağı önemli riskler barındırıyor.

Bu nedenle bu sistemlerin sağlıklı ve güvenli olduğunu düşünmüyorum. Müslümanlar, bunun yerine farklı alternatiflere yönelebilir. Örneğin, 45 kişi tasarruflarını bir araya getirerek bir arsa alabilir, daha sonra projeye dayalı bir konut planlamasına gidebilir. Bu tür çözümler, güvenli ve şeffaf yapılarla mümkündür.

Buradaki en büyük sorun güven meselesidir. Maalesef iyi niyetli insanlarımız, suistimale açık sistemler nedeniyle mağdur oluyor. Bu noktada güvenilir ve dürüst insanlar bir araya gelmeli, işin hukuki boyutu da sağlam temellere oturtulmalıdır. Böylece insanların barınma ihtiyacı sağlıklı yollarla karşılanabilir.