Ceza Ne Demek? Anlamı Nedir?

Ceza ne demektir? Sözlük anlamı nedir? Kuran'da nasıl geçiyor?

Sözlükte "bir şeyin bedeli, karşılığı; iyi veya kötü olan bir fiil veya davranışın tam ve yeterli karşılığını vermek" anlamlarına gelmektedir. Kur'ân-ı Kerim'de, hem iyi, hem de kötü fiil ve davranışın karşılığı olarak ceza tabiri kullanılmıştır. Kur'ân'da, iyilerin, Allâh'ın emirlerine uyup yasaklarından sakınanların ahirette mükâfatlandırılacağı, kötülerin, günahkârların, yalancıların, kibirlilerin de cezalandırılacağı belirtilmiştir (bk. Âl-i İmrân, 3/144, 145; Nahl, 16/31; En'âm, 6/120; A'râf, 7/147).

Bir fıkıh terimi olarak ise, hukuk düzeni tarafından, suçluya dünyada uygulanacak maddî ve manevî müeyyideyi ifade etmektedir. Hukuka aykırı davranışlar, toplumun emniyetini ve düzenini ihlal eden bir suç olduğunda, fertleri hukuka uygun davranmaya zorlayan müeyyide, bu fiile uygun bir ceza olur. Bu cezalar, hayata, bedene, şahsiyete, mal varlığına veya suçlunun temel hak ve hürriyetlerine yönelik olabilir ya da teşhir ve terzil gibi manevî olabilir. Bazen bu cezaların birkaçı birleştirilebilir.

Cezalandırmanın amacı, genelde suçun aleniyetine ve yayılmasına engel olarak toplum vicdanını ve sosyal yapıyı korumak, hukuka kuvvet kazandırmak ve bu sûretle fertleri hukuka uygun yaşamaya mecbur etmektir. Bunun yanında, hukuka aykırı davranışta bulunan kişinin te'dibi, gayri kanunî davranışa meyleden kişiyi bu niyetinden caydırma, keffaret, tasfiye, zarar görenin tatmini ve zararın giderilmesi olarak sıralanabilir.

Fıkıh literatüründe cezalar, nasslarla belirlenip belirlenmediğine göre had, kısas ve tazir cezaları şeklinde bir tasnife tabi tutulmaktadır. (bk. Had Cezaları; Kısas; Diyet ve Tazir)

Cezaî müeyyidelerin nitelik ve ilkeleri, kanûnî ve şahsî olması; genel ve sürekli olması; yetkili kişiler tarafından uygulanması; caydırıcı olması ve uygulanabilir olması; suç-ceza dengesinin gözetilmesi ve cezalandırmada adalet ve Hâkkaniyet ölçülerine riâyet edilmesi şeklinde sıralanabilir.