Bir Şeyin Adak Olması Gereken Şartlar Nelerdir?
Adak (nezir) nedir? Adayan kimsede bulunması gerekli şartlar ve adanan şeyde bulunması gerekli şartlar nelerdir?
Adak, kişinin dinen yükümlü olmadığı hâlde, farz veya vacib türünden bir ibadeti yapacağını vadetmesi ve Allah’a söz vermesi demektir.
ADAĞIN ŞARTLARI
Bir adağın dinen geçerli olabilmesi için adayanda ve adanan şeyde birtakım şartların bulunması gerekir.
Adayan Kimsede Bulunması Gerekli Şartlar
- Müslüman olmak.
- Akıllı ve ergenlik çağına gelmiş olmak.
Çocuğun ve delinin adakları muteber olmaz. Çünkü bunlar hiçbir dinî hükümle yükümlü değillerdir.
Adanan Şeyde Bulunması Gerekli Şartlar
- Adanan şeyin gerçekte mümkün olması ve dinen de makbul bulunması.
Mesela: “Gece oruç tutmak adağım olsun.” veya kadının, “Âdet günlerimde oruç tutmak adağım olsun.” demesi gibi. Gece, oruç tutma zamanı olmadığı gibi, âdet gören kadının oruç tutması da dinen makbul ve caiz değildir.
- Adanan şeyin kurbet yani bir ibadet çeşidi olması gerekir. İbadet olmayan şeyi adamak muteber değildir. Mesela: “İçki içmek adağım olsun” veya “Falancıyı dövmek adağım olsun” gibi.
Peygamberimiz (s.a.v.),
“Allah’a isyan etmek için adak olmayacağı gibi, Âdemoğlunun elinde olmayan bir şeye yapılan adak da adak olmaz.” (Müslim, “Nüzür”, 3, Ebû Dâvûd, “Eyman ve’n-nüzür”.) buyurmuşlar, Allah’a isyan konusunda adak adanamayacağını bildirmişlerdir.
- Adanan şey farz veya vacib cinsinden bir ibadet olmalıdır. Namaz, oruç, hac, sadaka, itikâf, kurban gibi ibadetler adak olabilir. Ama sevab olan ve fakat bizzat maksut birer ibadet olmayan, hasta ziyareti, cenazeyi uğurlama, abdest alma, gusletme, mescide girme, mevlid okutma ve benzeri şeyleri adamak sahih değildir.
- Adanan malın adama esnasında, adayanın mülkiyetinde bulunması veya adağın mülke yahut mülk sebebine izafe edilmiş olması. Buna göre sahip olunmayan bir malı sadaka olarak adamak muteber değildir.
- Adanan şey adayana önceden farz veya vacib olmamalıdır. Vakit namazları, Ramazan ayı orucu, farz olan hac ve vacib olan kurban gibi bir ibadet adanacak olursa bu da geçersizdir. Çünkü adayan, adaktan önce bunlarla yükümlüdür.
Türbelere mum yakmak, bez bağlamak, horoz kesmek, şeker ve helva dağıtmak gibi adak âdetlerinin de dinde yeri yoktur.
Kaynak: İslam İlmihali, Diyanet