Asli Deliller Nelerdir?
İslâm hukukunda aslî deliller hangileridir? İslâm’da 4 aslî delil.
İslâm’da dört aslî delil vardır:
- Kitap (Kur’ân-ı Kerîm)
- Sünnet (Rasûlullah sallâllâhu aleyhi ve sellem Efendimiz’in hadisleri)
- İcmâ
- Kıyas
Kitap ve Sünnet; ilâhî ve nebevî tâlimatlardır, âyet-i kerîmeler ve hadîs-i şerîflerdeki hükümlerdir.
İcmâ: Bir asırdaki müçtehid âlimlerin, bir meselenin hükmünde ittifak etmesidir. İcmâın varlığı, hüküm için ayrı bir kuvvet teşkil eder, hükmün sonraki asırlarda farklı şekillerde te’vil edilmesine mânî olur.
Kıyas: Sonradan ortaya çıkan ve şerîatte hükmü belirtilmeyen meseleler nasıl vuzuha kavuşturulacaktır?
Müçtehid, hükmü bildirilmemiş mesele ile şerîatte hükmü bildirilmiş bir mesele arasında, ortak nokta (illet) tespit edebilirse, onun hükmünü diğerine de teşmil eder. Buna kıyas denir.
Meselâ, Peygamber Efendimiz sallâllâhu aleyhi ve sellem zamanında olmayan çok farklı içki türleri ve uyuşturucular, sonraki asırlar içinde îcâd edilmiş veya bulunmuştur. Asr-ı saâdette ise hurma ve üzümden yapılan şarap biliniyordu ve bu haram kılınmıştı. Bu haram kılmanın illeti, hadîs-i şerîflerin de yardımıyla; “iskâr” yani “sarhoş edicilik” olarak tespit edildi.
Kıyas sayesinde, sarhoş edici her maddeye kıyâmete kadar “hamr/içki”nin haram olma hükmü tatbik edilecektir.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, İslam Tefekkür Ufku, Erkam Yayınları