Zekâtın Farz Olmasının Şartları Nelerdir?

Bir kimseye zekâtın farz olması için bazı şartların bulunması gerekir. İşte zekâtı farz kılan durumlar...

Zekâtın farz olmasının şartları...

1- Zekât verecek kimse Müslüman, akıllı, ergenlik çağına gelmiş ve hür olmalıdır.

2- Temel ihtiyaç (havâic-i asliye) ve borcundan başka nisâb miktarı mala sâhip olmalıdır. Temel ihtiyaç maddeleri, insanın hayat ve hürriyetini korumak için muhtaç olduğu şeylerdir. Bunlar; oturduğu evi, evde kullandığı altın ya da gümüş olmayan her çeşit eşyası, elbiseleri, bakmakla mükellef olduğu aile efrâdının bir aylık -diğer bir görüşe göre bir yıllık- nafakası, okumak için aldığı kitapları, sanat ve mesleğe âit alet ve makinaları vb. aslî ihtiyaçlardır.

“Nisâb” servetin zekâtı gerektiren asgarî miktarını ifâde eder. Bu miktar zekâta tâbî olan mala göre farklılık arz eder.

3- Eldeki mal, hakîkaten veya hükmen artıcı (nemâ) olmalıdır. Yâni malın, sâhibine kazanç ve fayda sağlar durumda olmasıdır. “Vergi” ıstılâhında bu özellik, “kazanç, üretim veya îrâd (gelir) temin etmesi ya da malın kendisinin artması, çoğalması” şeklinde ifâde edilmektedir. “Hakîkî nemâ (artış)” doğum, üreme, ticaret ve benzerleri ile çoğalmadır. “Hükmî nemâ” ise artması mümkün olan malın, sâhibinin veya vekilinin elinde olması; çoğalması imkân dâhilinde bulunmasıdır.

4- Zekâtı verilecek mal üzerinden bir kamerî yıl geçmelidir.

Zekât, kamerî seneye göre, yâni 354 güne göre % 2.5 verilir. Fakat bugün ticârî müesseseler şemsî yıla göre hesap yapmaktadırlar. Şemsî yıl ise 365 gün olduğundan aradaki 11 günlük farkı da zekâta ilâve etmek lâzımdır. Yâni zekât, % 2.5 ise de, şemsî sene itibâriyle % 2.6’ya yaklaşmaktadır.

5- Zekâtı verilecek malın kişinin tam mülkiyetinde olması gereklidir.

Kaynak: Osman Nûri Topbaş, Vakıf-İnfak-Hizmet, Erkam Yayınları