Vacip Olan Hedy Kurbanı Çeşitleri

Hedyin çeşitleri nelerdir? İşte hedy kurbanı çeşitleri...

Vacip olan hedy kurbanı beş çeşittir. Bunlar;

TEMETTU VE KIRAN HEDYİ

Temettu ve kıran haccı yapan kimselerin kesmekle yükümlü olduğu kurbandır.

“Kim umre yapıp (ihramdan çıkarak) hacca kadar (ihramlıya yasak olan şeylerden) yararlanırsa, kolayına gelen kurbanı kesmesi gerekir”(Bakara, 2/196)anlamındaki ayette kastedilen “hedy”, temettu haccı yapan kimselerin kesmekle yükümlü olduğu kurbandır.

Sahabeden Abdullah b. Mesud ile Abdullah b. Ömer; kıran haccını temettu haccına kıyaslayarak, kıran haccı yapanların da temettu yapanlar gibi kurban kesmelerinin vacip olduğunu söylemişler ve görüşlerinin gerekçesini şöyle açıklamışlardır: Temettu yaparak bir yolculukla iki ibadeti bir arada ifa eden kişinin kurban kesmesi gerektiğine göre, kıran haccı yaparak aynı ihramla iki ibadeti bir arada ifa eden kişinin de aynı şekilde kurban kesmesi gerekir. (Nevevî, el-İzâh, s. 137.)

Bu kurban “şükür kurbanı”dır. Çünkü kıran ve temettu haccı yapan kimse, bir hac mevsiminde hem umre hem hac yapma imkanı elde etmiştir. Kurban, buna şükür olarak kesilmektedir.

Şâfiî mezhebine göre ise temettu ve kıran haccı yapan kimselerin kestikleri kurban, ceza yani “telâfî kurbanı”dır. Çünkü temettu haccında âfâkîler hac için ihrama mîkatta değil Harem bölgesinde girmektedirler. Kıran haccı yapan kimse ise umre ve haccı tek ihramla yapmaktadır. Her iki durumda da bir eksiklik söz konusudur. Kurban, bu eksikliği telafi için kesilmektedir. (Nevevî, el-İzâh, s. 469; Abdülğanî el-Mekkî, s. 518.)

 CEZA HEDY NEDİR?

“Cezâ hedyi”; hac ve umrenin vâciplerinden birinin terki veya bazı ihram yasaklarına uyulmaması sebebiyle kesilmesi vacip olan kurbana denir.

İHSAR HEDYİ NEDİR?

Hac veya umre yapmak üzere ihrama girdikten sonra bazı sebeplerle Arafat vakfesi, ziyaret tavafı veya umre tavafı  yapma imkânı elde edemeyen kimsenin kesmesi vacip olan kurbandır.

FEVAT HEDYİ NEDİR? 

Hac ihramına giren kimsenin, Arafat vakfesini yapamadığı için haccı kaçırması sebebiyle kesmesi vacip olan kurbandır. Bu hac kaza edilirken dem gerekmez.( Abdülğanî el-Mekkî, s. 470; Kinânî, III, 1313. Başnefer, Said b. Abdülkadir, el-Haccü ve’l-Umre, s 148. Beyrut 2003.)

Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre hac yapmak üzere ihrama giren kimse, Arafat vakfesini yapamazsa, umre yaparak ihramdan çıkar. Bu hac; ister farz, ister vacip, ister nafile olsun, ertesi sene kaza edilir. Kaza edilirken bir de fevat kurbanı kesilir.

ADAK HEDYİ NEDİR?

Harem bölgesinde kesilmek üzere adanan kurbandır.

Kaynak: Diyanet Hac İlmihali, DİB Yayınları

https://www.islamveihsan.com/hedy-nedir.html