Şeyh Her Şeyi Bilir mi?

Bazı sufiler tarafından dile getirilen "Şeyh her şeyi bilir" ifadesi doğru mu?

Bazı sûfîlerin hata ettiği konulardan biri de şeyhinin her zaman her şeyi bileceğini zannetmeleridir. Ehl-i Sünnet inancına göre evliyânın kerâmeti haktır, gerçektir. Allah bir dostuna bildirirse, o kişi bazı şeyleri Allah’ın bildirdiği kadarıyla bilebilir. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de Hz. Musa’nın annesine ve arıya ilham edildiği, sâlih bir kula ledünnî ilim verildiği ifade edilmektedir. (el-Kasas, 28/7; el-Kehf, 18/65; Nahl, 16/68.)

Ancak bu, “her zaman bilirler” demek değildir. İstikâmet ehli sûfîlerin bu konudaki yaklaşımı şudur: “Cenâb-ı Hak bazen kuluna perdeleri açar, fersah fersah uzakları gösterir, bazen de perdeyi kapatır, o kul önündeki taşı göremeyip takılır, düşer.”

Hz. Peygamber bile ancak Allah Teâlâ’nın bildirdiği şeyleri biliyordu. Bedir savaşı için İslam ordusu Rasûl-i Ekrem’in emriyle Bedir mevkiinde yerleşip saf tutarken bir sahâbî:

“Yâ Rasûlallah! Ordunun burada durması size Allah tarafından mı emredildi, yoksa kendi tercihinizle mi burayı seçtiniz?” diye sorunca Hz. Peygamber bu konuda kendisine Allah tarafından bir bilgi gelmediğini, kendi tercihiyle burayı seçtiğini söylemiş, bunun üzerine o sahâbî:

“Yâ Rasûlallah! Burası savaş için uygun değildir, ordu başka bir yerde dursa daha iyi olur”demiş, Hz. Peygamber de onun tavsiyesine uymuştur. (M. Âsım Köksal, İslâm Tarihi, İstanbul ts., IX, 111. Benzer rivayetler için bk. İbn-i Hişâm, es-Sîretü’n-nebeviyye, Beyrut 1937, II, 259-260; İbn-i Sa’d, et-Tabakâtü’l-kübrâ, Beyrut ts., II, 15.)

Kaynak:   Necdet Tosun, İrfan Bahçesi, İstanbul: Erkam Yayınları, 2014