Öfke nedir? Öfke nasıl kontrol edilir? Peygamber Efendimizin öfke anında sakinleşmek için verdiği tavsiyeler nelerdir? Öfkenin insan bedenine ve hayatına zararları nelerdir?
Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- buyurur:
“Dikkat edin! Öfke Âdemoğlunun kalbinde bir ateştir. Öfkelenen kişinin gözlerinin kızardığını, boyun damarlarının şiştiğini görmez misiniz? Kim, öfkelenmeye başladığını hissederse, hemen otursun veya yatsın!” (Tirmizî, Fiten, 26/2191; İbn-i Mâce, Fiten, 18)
Öfke, insanı bir anda yıpratıp tüketen tehlikeli bir vasıftır. Aklı baştan gideren ve gönlü perdeleyen bir hâldir. Dengeyi bozar, insanı cinnete kadar götürür. Nitekim hapishaneleri dolduran insanların çoğu, bir anlık öfke patlamasının mahkûmu olmuşlardır.
Öfkeli insanın iç dünyası; “kin, intikam, hakâret, kavga ve cinâyet” gibi şerlerle doludur.
Hayat kitabının öfke faslı, bir fâcia târihidir. Bu vahim tehlikeden kurtuluşun çâresi, öfke karşısında kardeşlik, af ve sabra yönelerek, muvâzeneyi korumak ve sükûnete bürünmektir.
ÖFKELENİNCE NELER OLUYOR?
CENNETE GİRMEME VESÎLE OLACAK BİR ŞEY ÖĞRETİR MİSİNİZ?
Ebu’d-Derdâ -radıyallâhu anh- Peygamber Efendimiz’e:
“–Cennete girmeme vesîle olacak bir şey öğretir misiniz?” deyince; Allah Rasûlü -sallâllâhu aleyhi ve sellem-:
“–Öfkelenme!” buyurdu. (Buhârî, Edeb, 76; Tirmizî, Birr, 73)
Bir başka hadîs-i şerîfinde de Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
“Dikkat edin! İnsanların kimisi vardır yavaş öfkelenir, öfkesinden çabuk döner.
Kimisi vardır çabuk öfkelenir, çabuk sakinleşir; bu iki haslet birbirini dengeler, dolayısıyla övmek veya yermek söz konusu değildir.
Dikkat edin! Kimisi vardır, çabuk öfkelenir, geç sakinleşir. Bunların en hayırlısı geç öfkelenip, çabuk sakinleşendir. Bunların en şerlisi de çabuk öfkelenip geç sakinleşendir.” (Tirmizî, Fiten, 26/2191; İbn-i Mâce, Fiten, 18; Hâkim, IV, 551/8543; Beyhakî, Şuab, VI, 309)
3 ADIMDA ÖFKEYİ KONTROL ETMEK
Şeytanın işini kolaylaştıran en mühim insânî zaaf “öfke”dir. İnsan öfkelendiğinde, şeytan, bir çocuğun topla oynadığı gibi o kimseyle oynamaya başlar.
En akıllı insan, öfkesine hâkim olabilen kişidir. Yani öfke, aklın en büyük düşmanıdır. Nitekim şöyle denilmiştir:
“Öfke gelir göz kararır, öfke gider yüz kızarır.”
“Nasıl ki ateşe düşen bir canlı yanarak son nefesini verirse, bir kalbe de öfke ateşi düştüğünde, akıl orada can verir.”
Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- sadece bir hak çiğnendiği ve bunda ısrar edildiği zaman öfkelenir, ancak hakkı tevzî ettikten sonra sükûnete bürünürdü. Aslâ kendi nefsi için öfkelenmez, kimseyle münâkaşaya girmezdi.
Cenâb-ı Hak, öfkelerini yutan ve insanları affedenler hakkında şöyle buyurur:
“O takvâ sahipleri ki, bollukta da darlıkta da Allah için infâk ederler; öfkelerini yutar ve insanları affederler. Allah da, (bu şekilde davranan) ihsan sahiplerini sever.” (Âl-i İmrân, 134)
ÖFKE NASIL KONTROL ALTINA ALINIR?
Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- öfkelenen bir insana şunu tavsiye etmiştir:
“Biriniz kızdığında ayaktaysa otursun, öfkesi geçtiyse ne âlâ, aksi takdirde yatsın!” (Ebû Dâvûd, Edeb, 3/4782; Ahmed, V, 152)
“Bir gün biz Urve bin Muhammed’in yanına gitmiştik. Orada bir kişi, bâzı sözler söyleyip Urve’yi kızdırdı. Bunun üzerine Urve kalktı, abdest alıp yanımıza geldi ve Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in şöyle buyurduğunu nakletti:
“Öfke şeytandandır. Şeytan ise ateşten yaratılmıştır. Ateş, su ile söndürülür. O hâlde biriniz öfkelendiğinde abdest alsın!” (Ebû Dâvûd, Edeb, 3/4784; Ahmed, IV, 226)
ÖFKEYİ KONTROL ETMENİN YOLLARI NELERDİR?
Ancak burada şunu da ifâde etmek gerekir ki öfke, nefsânî ve şeytânî yönden olunca kötülenmiştir. Eğer o, ilâhî cihettense, yani Allah yolunda ve sırf Allah içinse, bu takdirde bir fazîlettir. Allâh’ın rızâsını kazanmak için öfkeyi yenmek mühim olduğu kadar, gerektiğinde Allah için öfkelenmek de son derece mühim bir vazifedir.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Hakk'a Adanmış Gençlik , Erkam Yayınları