İstanbul’un Tarihi Çarşı ve Pazarları

Araştırmacı-Yazar Fahri Sarrafoğlu, Erkam Radyo’daki “İstanbul’un Sırları” programında İstanbul’un tarihi çarşı-pazarlarını ve tarihsel süreçte mekânların geçirdiği değişimi anlatıyor.

İSTANBUL’DAKİ TARİHİ ÇARŞI VE PAZARLAR

1. Kapalıçarşı

Kapalıçarşı dünyanın en büyük ve en eski çarşılarından biri. Yaşı 500 yılı çoktan aştı ama günün her saatindeki kalabalığı, heyecanı, İstanbul’u yaşayan ve yaşatan hali hala aynı. Bu tarihi mekân 22 kapısı, 61 sokağı, 4000 civarında dükkânıyla 47 bin metrekarelik bir alanda İstanbul’un nabzını tutmaya devam ediyor.

Fatih Sultan Mehmet tarafından inşası başlatılan Kapalıçarşı’da dükkânların tümü aynı genişlikte olacak şekilde inşa edilmişti. Loncalara ayrılmış sokaklarda satıcıların rekabet etmesi de yasaktı! Öyle ki içlerinden biri dükkânının önüne tezgâh taşıyıp öne çıkamazdı, çünkü kardeşlik anlayışıyla kurulan Ahilik geleneği hâkimdi. Bu büyük kültürel mirası var eden yorgancılar, fesçiler, terlikçiler gibi loncaların adı artık çarşı içindeki sokak isimlerinde yaşıyor.

2. Mısır Çarşısı

Mısır Çarşısı; Mısır’dan gelen ürünler görece daha fazla olduğu için 18. Yüzyıldan itibaren Mısır Çarşısı ismiyle anılır olmuş.

İnşası tamamlandığında aktar ve pamukçulara tahsis edilen dükkânların yerinde bugün hediyelik eşya, tekstil, gıda, kuyumcu dükkânları bulunuyor. Mısır Çarşısı’na ana rengi ve kokuyu ise eskiden olduğu gibi yine rengârenk haliyle baharat dükkânları veriyor.

3. Arasta Çarşısı

Arasta; aynı türde mal satılan üstü örtülü ya da dükkânlarının önü saçaklı çarşı demektir. Çarşı, el dokuması ürünlerin, İznik çinilerinin, yüzlerce çeşit hediyelik eşyanın bulunabildiği dar bir sokak boyunca devam eden bir zaman tünelini andırıyor.

4. Mahmutpaşa Çarşısı

Pazar Mahmutpaşa yokuşu üzerinde sağlı sollu kurulan dükkânlardan oluşur. Adeta “yok yok” dedirten çarşı, her daim rengârenk ve telaşlı haliyle İstanbul’un en uğrak pazarlarının başında geliyor.

5. Sahaflar Çarşısı

Sahaf, “artık basımı yapılmayan veya ikinci el kitapları alıp satan küçük işletmeler ile bu mesleği yapanlar” anlamına geliyor. İçinden milyonlarca hikâyenin ve kitabın gelip geçtiği Sahaflar Çarşısı, beş asırlık geçmişine rağmen bugün de atmosferiyle büyülemeye devam ediyor.

6. Bakırcılar Çarşısı

Bir zamanlar dinmeyen çekiç sesleriyle ziyaretçi ağırlayan Beyazıt Bakırcılar Çarşısı’nda eskisi kadar olmasa da bakır işleyen ustaların çıkardığı sesleri duymak hâlâ mümkün. Usta ellerden çıkan bakır testilerin, kazanların, sebiller, sahanlar, bakraçlar, ibrikler ve tepsilerin bakır rengiyle kuşattığı sokaklarda insanlar tarihi soluduğunu bilerek yürüyor.