İstanbul’un Su Kemerleri

Roma ve Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapmış bir merkez olan İstanbul’da su kaynakları olmadığı için insanların su ihtiyacını karşılamak amacıyla tarih boyunca su kemerleri ve bentler yapıldı. İşte İstanbul’un su kemerleri…

Su kemerleri su taşımak amacıyla inşa edilen kanallardır.

Roma ve Osmanlı dönemine ait olan, bir kısmı da günümüzde kullanılan su isale sistemleri dört bölüme ayrılır:

1- Halkalı Suları/Cevâmi-i Şerife Suları

2- 40 Çeşme Suları (1554-1564)

3- Taksim Suları (1731-1839)

4- Hamidiye, Kayışdağı Suları (1904-...)

MAĞLOVA KEMERİ

Cebeciköy ve Mağlova Kemerleri, Kırkçeşme Su Sistemi’nin en önemli iki eseridir. İki kemer de Alibeyköy Barajı üzerindedir. Mağlova Kemeri, Gaziosmanpaşa ilçesi sınırlarında bulunan Cebeci Köyü yakınlarındadır. İstanbul’a su taşımaya devam etmektedir. 36 metre yüksekliğinde ve 257 metre uzunluğunda olan kemer, iki katlıdır.

40 ÇEŞME SULARI

Kırkçeşme su yollan, İstanbul’un Rumeli yakasını besleyen üç büyük sistemin ikincisidir ve şehrin kuzeyindeki su kaynaklarının bir bölümünü derlemektedir. 1554-1560 yıllarında, yedi yıl gibi kısa bir sürede ve yüzlerce şantiyede aynı anda inşa edilmiştir. Uzunluğu 46 kilometre olup, her iki koldaki katılmalarla 50 kilometreye yaklaşır. Aynı dönemde Süleymaniye Camisi, Süleymaniye su yolları (1550-57), Mihrimah Sultan Camisi ve Mihrimah su yolları (1554-55) inşaatı Sinan tarafından yapılmıştır. Bu tesis için Kovukkemer, Paşa Kemeri, Uzunkemer, Mağlova Kemeri, Güzelce Kemer gibi kimi anıtsal ölçekte 33 tane su kemeri yapılmıştır.

UZUN KEMER

Bir diğer adı Göktürk Kemeri’dir. Kemerburgaz ormanlığının kuzeybatısında yer alan kemer, Göktürk beldesinin girişinde. Kemerin temelleri Roma döneminden kalmıştır. Mimar Sinan tarafından yeniden inşa edilen kemer, Türkiye’nin ayakta kalan en uzun kemeridir. İki katlı kemerin uzunluğu 710 metre, yüksekliğiyse 26 metredir.

EĞRİ KEMER

Kovuk kemer ya da Delikli Kemer adıyla da anılan bu su kemeri, Kemerburgaz-Hasdal yolunda. Kağıthane deresi üzerinde yer alıyor. Hemen yanında Hamidiye Suları bulunuyor. Üç katlı su kemerinin uzunluğu 409 metre.

TAKSİM SULARI

İstanbul’un Beyoğlu Bölgesi’nin su sorunu, ilk kez 1732’de yapılan Taksim Suyu Tesisleri’yle çözüme kavuştu. Meydan adını, eskiden Galata-Beyoğlu suyunun ‘taksim edildiği’, Taksim Maksemi’nden almıştır. Bahçeköy civarında derlenen ve günlük verimi 800 metreküp olan su, 20 km’lik bir isale hattıyla Taksim’deki 2 bin 700 metreküplük depoya ve oradaki Maksem vasıtasıyla 64 çeşme ve sebille üç şadırvana ulaştırıldı. 1732’de I. Mahmud tarafından yaptırılan Bahçeköy (Sultan Mahmut) Kemeri’yle Topuzlu Bent, Valide Benti ve II. Mahmud Benti bu tesislerden.

BOZDOĞAN SU KEMERi

İstanbul’da şehrin içerisinde bulunan Bozdoğan Kemeri şehrin en eski su tesisidir. Genellikle Bozdoğan Kemeri’nin Roma İmparatoru Valens tarafından 368-73 yıllarında yaptırıldığı kabul edilir. Suyu, yedi tepeli kentin -bugün Fatih Camisi’nin bulunduğu- dördüncü tepesinden alıp  -Süleymaniye Camisi’nin yerleştiği- üçüncü tepeye taşıyordu. Yaklaşık bir kilometrelik kemerin batı kolu Fatih’teki Kıztaşı Caddesi’ne, Vefa semtini boydan boya kat eden doğu uzantısıysa Vezneciler’deki 16 Mart Caddesi’ne kadar devam ediyor.

MAZUL KEMER

Halkalı sularını şehre taşıyan Mahmutbey’le Atışalanı arasında geçişi sağlayan su kemeridir. Askeri bölge içerisinde kaldığından gecekondulaşmanın yol açtığı tahribattan kurtulabilmiş ve bugüne kadar ayakta kalabilmiştir.