İslam'da Akıl Niçin Önemlidir?

Aklın asıl gayesi nedir? Müslüman akıl nimetinin kıymetini ve şükrünü nasıl edâ etmelidir? İslam'da aklın önemi...

Rabbimiz’in akıl kuvvesini insana vermesi, ancak «mârifetullah» tahsili için bir vasıtadır.

Akıl; insanı doğru istikamete sevk edecek, îmân anahtarı keyfiyetinde bir «tefekkür» içindir.

İlim bir sebep olacak, sebepleri bulduracak, sonunda da Müsebbib’e götürecek. Yani sebepleri de yaratan Allâh’ı buldurmayan bir ilim, faydasız bir ilimdir. Kuru bir emektir.

Yûnus Emre Hazretleri ne güzel tarif etmiştir:

İlim ilim bilmektir,

İlim kendin bilmektir;

Sen kendini bilmezsin,

Ya nice okumaktır.

İlim; insanın kendini bilmesine hizmet edecek. Haddini bilen insan, acziyetini idrâk eden insan; akıl ve tefekkür sayesinde bütün bu nimetleri veren Rabbini tanıyacak;

“Ben âciz bir kulum! Sen yâ Rabbî!” diyecek.

Ashâb-ı kiram bu tahsili 23 senede ikmâl etti. Onun için evlâtlarımıza verebileceğimiz en büyük tahsil; Cenâb-ı Hakk’ı sevdirebilmek, Rasûlullâh’ı sevdirebilmek ve mü’minleri sevdirebilmektir. Bunun dışındaki tahsillere heves etmek de, evlâtlarımıza yazık etmektir!

Cenâb-ı Hak Asr Sûresi’nde hüsrandan kurtulanları tarif ederken;

“… hakkı tavsiye edenler …” (el-Asr, 3) buyurmaktadır. Üzerimizde en çok Cenâb-ı Hakk’ın hakkı var. Sonra Rasûlullah Efendimiz’in hakkı var. Bu hakları ödemek ve vefâlı bir kul olmak için, her nimeti yerinde kullanmak ve israf etmemek boynumuzun borcudur.

Akıl böyle bir tefekküre hizmet etmesi gerekirken; gafil ve nâdan insanlar, akıllarını cinayetlerine, cürümlerine, israflarına ve günahlarına gerekçe kılarlar.

Gafil insan ne yaparsa, kendince bir mantığa oturtur. En büyük cinayetleri işleyenler bile, cürümlerine bir mantık kılıfı uydurabilmiştir. Ancak bu cerbezelerin, hakikat karşısında hiçbir kıymeti yoktur.

GERÇEK AKIL SAHİPLERİ KİMLERDİR?

Şeytan, ilâhî tâlimâta karşı geldi. «Âdem’e secde edin!» emri husûsunda, Allâh’a isyan etti. Fakat bir mantık kılıfı uydurarak; “Beni ateşten yarattın, onu ise topraktan yarattın!” dedi. Bu sebeple, aklı israf edenlerin ilki odur ve bizlere en mühim ibrettir.

Demek ki, insan için hak ve hakikati tespitte, iyi ve doğruyu tayin etmekte, akıldan daha üstün bir mercî vardır. O da ilâhî tâlimatlardır. Yani Kur’ân ve Sünnet’tir.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Yüzakı Dergisi , Yıl: 2017 Ay: Nisan Sayı: 146

TESLİMİYET İLE AKIL ARASINDA NASIL BİR BAĞLANTI VARDIR?