Hadis Uydurma Sebepleri
Hadis uydurmanın çeşitli sebepleri vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
1- İSLAM İNANCINI BOZMAK VE DİNİ YIKMAK
Birtakım kimseler İslam dininin hızla yayılmasıyla, kendi dinlerinin tehlikeye girdiğini gördüler. Bunun üzerine İslam dininden ve müslümanlardan intikam almak istediler. Müslüman kılığına girip İslam inancına aykırı inançlar yaydılar. Bu maksatla da hadis uydurma faaliyetlerine giriştiler.
2- MÜSLÜMANLAR ARASINDA ŞÖHRET KAZANMAK
Bunlar, umumiyetle, cami ve mescitlerde va'z eden bazı şöhret düşkünü kimselerdir. Halk üzerinde daha fazla tesir yaparak şöhret kazanmak için dikkat çekici hikâyeler uydurmuşlardır. Bu hikâyelerin daha tesirli olması için de onlara hadis süsü vermişlerdir.
3- ŞEHİR VEYA KASABALARIN ÖVÜLMESİ VEYA YERİLMESİ
Mevzu hadisler arasında, bazı şehirleri öven, bazı şehirleri de yeren hadislere çok rastlanır. Bunun başlıca sebebi, hadis uyduran yalancıların, şahsi menfaatleridir.
4- IRK, CİNS VE KABİLELERİN ÖVÜLMESİ VEYA YERİLMESİ
Hazreti Peygamber, ırk ayırımına kesinlikle karşı çıkmış olmasına rağmen, bir takım hadis uyduranlar, kendi çıkarları için bu ayırımı yapmışlar ve uydurdukları hadislerle, mesela Arab'ın Acem’den yahut beyazın siyahtan üstün olduğunu isbat etmeye çalışmışlardır.
5- MEZHEB TAASSUBU
Çeşitli mezheblere mensub olan bazı yalancılar da, taraftar toplayabilmek için, kendi mezheblerini veya mezheb imamlarını medhetmişler, diğer mezhebleri ve imamlarını ise kötülemişlerdir.
6- YÖNETİCİLERE YAKLAŞMA ARZUSU
Bazı açıkgöz yalancılar da, halife veya emirlere yaklaşmak, onları hoşnut etmek ve böylece gözlerine girip onlardan hediyeler almak veya mevkiler kazanmak için onları memnun edecek hadisler uydurmuşlardır.
7- İYİLİĞE TEŞVİK VE KÖTÜLÜKTEN UZAKLAŞTIRMA ARZUSU
İyi niyetlerine rağmen, iyiyle kötüyü birbirinden ayırt edemeyecek kadar cahil olan kimseler, halkı, hayırlı iş yapmaya teşvik etmek ve onları günahlardan sakındırmak için hadis uydurmuşlardır.
Örneklerini verdiğimiz konulardan başka, aylar, günler, çeşitli yiyecekler ve diğer bir çok şey hakkında pek çok hadis uydurulmuştur. Mevzu hadislerin toplandığı kitaplarda bunların örneklerini görmek mümkündür.
Sonuç olarak amacı her ne olursa olsun tüm bu faaliyetler İslam toplumuna büyük zararlar vermiştir. Dini tahrif etmek, Müslümanları birbirine düşürüp aralarında fitne ve ayrılık çıkarmak bu zararların başında gelmektedir. Bunun neticesinde İslam alimleri hadis uydurma faaliyetlerine karşı çok büyük mücadele vermişlerdir. Hadis ilminin ve usûlünün ortaya çıkmasında bu hassasiyet önemli bir etken olmuştur.