Ayasofya Adının Manası

Ayasofya ne demek? Ayasofya adını nereden almıştır ve anlamı nedir?

Ayasofya adındaki “aya” sözcüğü “kutsal, azize”, “sofya” sözcüğüyse Eski Yunancada “bilgelik” anlamındaki sophos sözcüğünden gelir. Aya sofya adı “kutsal bilgelik” ya da “İlahî bilgelik” anlamına gelir.

Doğu Roma İmparatorluğu’nun İstanbul’a yaptığı en büyük kilise olan Ayasofya, aynı yerde üç kez inşa edildi.

1. Ayasofya, Doğu Roma İmparatoru Arkadios’un eşi Evdokia’nın Ayasofya önüne gümüş kaplamalı bir heykelinin dikilmesi üzerine çıkan ayaklanmada, yapılışından 44 yıl sonra büyük ölçüde yıkıldı.

Arkadios’un ardından başa geçen İmparator 2. Theodosios tarafından mimar Ruffinos’a yeniden yaptırılan Ayasofya, 415’te ibadete açıldı.

1. Justinianus döneminde çıkan “Nika İsyanı” sırasında yakılıp yıkılan Ayasofya’nın inşası beş yılda tamamlandı. 3. Ayasofya’nın yapımını, dönemin ünlü bilim insanları fizikçi Miletli İsidoros ve Trallesli matematikçi Anthemius yönetti. İki baş mimar ile birlikte çalışan 100 mimar ve her mimarın emrinde 100 işçi, binanın yapımını 5 yıl 10 ay gibi kısa bir sürede tamamladı.

4. Haçlı Seferi sırasında, İstanbul’un ele geçirilmesiyle Ayasofya da yağmalandı. Bu dönemde Ayasofya, Roma Katolik Kilisesi’ne bağlı bir katedrale dönüştürüldü.

FETHİN SEMBOLÜ

Osmanlı İmparatorluğu’nun 7. padişahı 2. Mehmet’in 29 Mayıs 1453’te İstanbul’u fethiyle 916 yıl kilise olarak hizmet veren Ayasofya, camiye dönüştürüldü.

Fetihle birlikte “Fatih” unvanını alan Fatih Sultan Mehmet, fetihten sonraki ilk cuma olan 1 Haziran 1453’te cuma namazını Ayasofya’da kıldı.

Bizans’ın Ayasofya’ya verdiği değer, Osmanlı döneminde de devam etti. Osmanlı döneminde padişahlar Ayasofya’ya çok değer verdi, “Fethin Sembolü” olan Ayasofya’nın korunup yaşatılması için hiçbir fedakarlıktan kaçınmadı.

Restorasyon çalışmaları nedeniyle 1930-1935 yılları arasında halka kapatılan Ayasofya, Bakanlar Kurulu’nun 24 Kasım 1934 tarih ve 7/1589 sayılı kararıyla müzeye dönüştürüldü.