Arap Camiî Tarihi
Arap Camiî’nin İstanbul’un fethi için gelen Emevi kumandanlarından Mesleme Bin Abdülmelik tarafından 715 yılında bugünkü Karaköy semtine yaptırıldığı yolundaki rivayetin asli yoktur. Dolayısıyla Arap Camiî İstanbul’un ilk camisi de değildir. İşte Arap Camiî’nin gerçek hikâyesi.
Arap Camiî’nin, Emevî Kumandanı Mesleme b. Abdülmelik tarafından 716-717 yılları arasında yapılan İstanbul kuşatması sırasında inşa edildiği yolundaki rivayetin aslı olmadığı bilinmektedir. Bizans’ın Müslümanlar için yapılmasına müsaade ettiği mescidin ise şehrin (Fatih ilçesi sınırları) içinde olduğu anlaşılmaktadır.
Galata’da VI. yüzyıla ait Aya İrini (Hagia Eirene) Kilisesi’nin kalıntıları üstünde, İstanbul’da Latin hâkimiyeti yıllarında (1204-1261), muhtemelen Katolikler tarafından San Paolo adında bir kilise yapılmış, fakat kesin olarak XIV. yüzyıl başlarında bu yapı Dominiken tarikatı mensuplarının eline geçerek aynı yerde büyük bir manastır ile San Paolo ve San Domenico adına yeni bir kilise inşa edilmiştir. XIV ve XV. yüzyılın ilk yarısında pek çok İtalyan buraya gömülmüştür.
Fetihten sonra, fethedilen şehirlerde en büyük kilisenin camiye çevrilmesi usulüne uyularak bu kilise de bizzat Fatih Sultan Mehmet vakfı olarak 1475’e doğru camiye çevrilmiştir. Fâtih vakfiyelerinde Galata Camiî olarak adı geçen Mesa Domenko Kilisesi burası olmalıdır. Ancak İspanya’daki Benî Ahmer-Benî Nasr İslâm Devleti’nin 1492’de sona ermesi üzerine, oradan göç eden Müslümanların bu cami çevresine iskân edilmeleri üzerine burası Arap Camiî adını almış ve esasının Müslüman Araplar tarafından fetihten evvel kurulduğu efsanesi buradan doğmuştur. Kilisenin, Türk mimarisine tamamen yabancı bir biçimde olan kare planlı çan kulesinin Suriye’deki ve bilhassa Şam’daki Emeviyye (Ümeyye) Camiî minarelerine çok benzemesi de bu efsaneyi destekleyen bir unsur olmuştur. (Kaynak: DİA)
ARAP CAMİÎ NEREDE? - Arap Camiî’ne Nasıl Gidilir? - Harita