Haccın Dindeki Yeri ve Önemi
Hac; İslam’ın beş şartından biridir. Peki Hac nedir? Hac ibadetinin dindeki yeri ve önemi nedir?
“Hac” kelimesi sözlükte; saygı duyulan büyük ve önemli bir şeye yönelmek, ziyaret etmek, bir yere gidip gelmek, delil ile galip gelmek anlamlarına gelir.[1] Bir fıkıh terimi olarak; imkanı olan müslümanların belirlenmiş zaman içinde Kâ'be, Arafat, Müzdelife ve Mina'da belli dînî görevleri şart ve usulüne uygun olarak yerine getirmek suretiyle yapılan ibadeti ifade eder.[2]
HACCIN ÖNEMİ
İslam'ın beş temel esasından biri olan hac; İslam'ın evrenselliğini, birlik ve beraberliğini, ırk, renk, cinsiyet, dil, ülke ve kültür ayırımı yapmadan müminlerin kardeşlik ve eşitliğinin temsil edildiği bir ibadettir.
Hac, kefen misali bembeyaz giysiler içinde ahiretteki mahşeri hatırlatan, aynı kıyafet içinde zengin-fakir, şehirliköylü ayırımını ortadan kaldıran, “ben”liği yıkıp “biz”i öne çıkaran, şeytan taşlama, tavaf ve Sa'y gibi “temsîli” görevlerin îfa edildiği, helal olan bazı şeylerin ihrama girdikten sonra haram kılındığı ve böylece nefis terbiyesi, irade ve sabır eğitiminin yapıldığı, yüz binlerle birlikte Allah'a açılan ellerin boş çevrilmediği, dînî duyguların ihlas ve samimiyetin doruk noktaya çıktığı bir ibadettir.
Hac, dünya Müslümanlarının kaynaşmasını, birbirlerini ve değişik kültürleri tanımalarını sağlar. İslâmî bilinçlenmeye, imanın aksiyona geçirilmesine, manevî kirlerden arınmaya, gönlü bütün safiyeti ile Yaratan'a açmaya vesile olur.
“Kim Allah için hacceder de (Allah'ın rızâsına uymayan) kötü söz ve davranışlardan ve Allah'a karşı gelmekten sakınırsa, (kul hakkı hariç) annesinin onu doğurduğu günkü gibi (günahlarından arınmış olarak hacdan) döner.”[3]
“Hacılar ve umre yapanlar Allah'ın (evinini) ziyaretçileridir. Kendisine dua ederlerse dualarına icabet eder, On'dan bağışlanma dilerlerse onları bağışlar”[4] anlamındaki hadislerde de ifade edildiği gibi hacda yapılan dualar ve tövbeler kabul görür. Böylece bu ibadeti îfa edenler, işlemiş oldukları hata ve günahlarından arınarak hayata yeni bir canlılık ve şuurla dönerler.
HACCIN FAZİLETİ
Hac en fazîletli ibadetlerden biridir. Bir sahâbî,
“Ey Allah'ın Elçisi! En fazîletli amel hangisidir” diye sordu. Hz. Peygamber.
“Allah'a imandır” buyurdu. Sahâbî,
“Sonra hangisidir” diye sordu. Hz. Peygamber,
“Allah yolunda cihâd etmektir” buyurdu. Sahâbî,
“Sonra hangisidir” diye sordu. Hz. Peygamber,
“Makbul bir hacdır” buyurdu.[5]
Peygamberimizin beyanı ile, “Makbul bir haccın mükafatı da ancak cennettir.”[6]
Dipnotlar:
[1] Râğıb el-Isfehânî, Ebû'l-kâsım Huseyin b. Muhammed, el-Müfredât fî Garî- bi'l-Kr'ân, s.107. Thk. Muhammed Seyyid Keylânî, Mısır, 1961. bk. İbn Hümâm, Kemâleddîn Muhammed b. Abdülvâhid, es-Sivâsî, Şerhu Fethu'l- Kadîr Alâ'l-Hidâye Şerhu Bidayeti'l-Mübtedî, II, 414; Thk. Abdürrazak Galib el-Mehdî Dâru'l-Kütübi'l-Ilmiyye, Birinci baskı, Beyrut, 1995.
[2] İbn Hümâm, II, 415.
[3] Buhârî, Hac, 4. II, 1141. Nesâî, Menâsikü'l-Hac, 4. V, 114. Müslim, Hac, 438. I, 983. İbn Mâce, Menasik, 1. II, 962.
[4] İbn Mâce, Menasik, 5. No: 2892. II, 966.
[5] Nesâî, Menâsikü'l-Hac, 4, V, 113; Buhârî, Hac, 4, II, 1141.
[6] Müslim, Hac, 437, I, 983; Nesâî, Menâsikü'l-Hac, 5, V, 115; İbn Mâce, Mena- sik, 1, II, 962.
Kaynak: Diyanet Hac İlmihali