Yapılış Şekli Bakımından Hac Çeşitleri

Edası itibariyle hac çeşitleri nelerdir?

Hac çeşitleri ve yapılış şekilleri...

YAPILIŞ ŞEKLİ BAKIMINDAN HAC ÇEŞİTLERİ

1. İfrad Haccı

Hac aylarında sadece hac yapmak üzere ihrama girilip umresiz olarak yapılan hacdır.

Bir hac mevsiminde sadece hac yapıldığı için bu hacca “tek yapma” anlamında ifrad denilmiştir.

2. Temettu Haccı

“Temettu haccı”, hac ayları içinde umreyi ve haccı ayrı ayrı niyet ve ihramlarla yapmaktır.

Hac ayları içinde önce umre yapıp ihramdan çıktıktan sonra. Hac günlerinde ihrama girerek hac menasikini yapan kimse temettu haccı yapmış olur.

Umre ile hac arasında ihram yasakları kalkmış oldu­ğu ve hac yapan kimse bu süre içinde ihramlıya yasak olan şeylerden yararlandığı için bu hacca temettu (yararlanma) haccı denmiştir.

3. Kıran Haccı

“Kıran haccı”; hac ve umreye birlikte niyet ederek ikisi­ni bir tek ihramla birleştirmektir.

Hac aylarında hac ve umreye birlikte niyet ederek, usu­lüne göre umreyi yaptıktan sonra, ihramdan çıkmadan hac menasikini de eda eden kimse kıran haccı yapmış olur.

• Temettu ve Kıran Haccı Yapmanın Şartları

1. Hacceden kimsenin âfâkî olması

Mîkât sınırları içinde (Harem ve Hıll bölgesinde) ikamet edenlerin temettu‘ ve kırân haccı yapmaları câiz değildir.

Hac aylarından önce Mekke'ye gidip hac günlerine ka­dar orada kalan âfâkîler de aynı şekilde temettu‘ ve kırân haccı yapmazlar.^[1] Bu kimselerin ifrad haccı yapmaları gere­kir. Bu kimseler hac aylarında umre yaparlarsa ceza kurbanı keserler.

2. Umre ve haccın her ikisinin aynı yılın hac aylarında yapılması

Temettu haccı yapacak olan kimse, umreyi hac ayların­dan önce yapar veya umre tavafının en az dört şavtını, hac ayları henüz girmeden tamamlarsa yaptığı hac temettu‘ veya kırân değil, ifrad haccı olur.

3. Hac aylarında yapılan umreden sonra memlekete dönülmemesi

Umre yaptıktan sonra herhangi bir sebeple memleke­tine dönen kimsenin; temettu haccı yapabilmesi için yeni­den umre yapması gerekir. Aksi takdirde yaptığı hac temettu‘ değil, ifrad olur.

Şâfiî mezhebine göre umre yaptıktan sonra herhangi bir sebeple mîkât sınırları dışına çıkan kimsenin temettu haccı yapabilmesi için yeniden umre yapması gerekir. Aksi takdirde yaptığı hac temettu‘ değil, ifrad olur.

Kırân haccında umreden sonra ihramdan çıkılmadığı için umre yaptıktan sonra ister mîkât dışına çıkılsın, ister memlekete veya başka bir yere gidilsin kırân haccı ifrada dönüşmez.

Bu üç nevi hacdan hangisi yapılırsa yapılsın, hac farîzası eda edilmiş olur.

EN FAZİLETLİ HAC

Hangi haccın daha fazîletli olduğu konusunda farklı rivayetler nedeniyle^[2] mezhep imamları ihtilaf etmişlerdir. Hanefî mezhebine göre kıran haccı daha faziletlidir.

Şâfiî ve Malikî mezheplerine göre ifrad haccı, Hanbelî mezhebine göre temettu haccı daha fazîletlidir.^[3]

Hac ibadetinde gerçek fazileti haccın çeşidinden daha ziyade edasında gösterilen gayret, samimiyet, huzur, huşû ve ihlâsa göre değerlendirmek gerekir.

Dipnotlar:

[1] Serahsî, IV, 183

[2] Hattâbî, Meâlimü's-Sünen, II, 377. (Sünen-i Ebî Dâvûd ile birlikte), Çağrı Yay. İst. tarihsiz.

[3] Hattâbî, II, 377.

Kaynak: Dİyanet Hac İlmihali